WhatsApp Dayanışma Grupları ve İletişim Uygulamaları: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 6 Şubat tarihinde Kahramanmaraş’ta başlayan ve toplamda on bir ili etkileyen depremlerde oluşturulan WhatsApp grupları ve bu gruplar içerisinde gerçekleştirilen iletişim sürecinin analiz edilmesidir. Çalışma bulguları nitel yöntemlere başvurularak toplanmıştır. Bu bulgulara ulaşılabilmesi için depremden etkilenen iller için oluşturulmuş olan WhatsApp gruplarının on üçü gözlem ve doküman analizine tabi tutulmuştur. Seçilen WhatsApp grupları 30 gün boyunca incelenmiş ve verilerin doygunluk noktasına ulaştığı tespit edildiğinde analiz süreci tamamlanmıştır. Elde edilen veriler araştırmanın temel sorularından hareketle oluşturulan temalar içerisine titizlilikle yerleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre WhatsApp grupları sosyal medya platformlarının genellikle tartışılan bir yönünü teşkil eden teyit edilmeyen bilgilerin hızlı şekilde yayılması noktasında risk barındırıyor olsa da bu gruplar dezenformasyonun önüne geçilebilmesi için de hızlı önlemlerin alınmasına uygun alanlar olarak işlev görebilmektedir. Bununla birlikte yoğun katılımın sağlandığı gruplarda kullanıcıların enkaz altında kalanların bilgilerini yoğun biçimde paylaştıkları görülmüştür. Barınma, giyim, gıda, ve eğitim gibi ihtiyaçların da konuşulduğu ve giderildiği gruplarda kaybolan afetzedelerin bulunmasına yönelik bilgiler, ulaşım ihtiyacı, yalan ve yanlış bilgilerle mücadele gibi konulara ilişkin içerikler de paylaşılmıştır. WhatsApp’ın ses, görüntü, video, sesli ve görüntülü arama gibi özellikleri deprem sürecindeki iletişimin hızlı, etkili ve kapsamlı bir şekilde gerçekleşmesine yardımcı olmuştur.