Yabancılara Türkçe öğretiminde dinleme sürecinin ölçülüp değerlendirilmesi üzerine öğretmen görüşleri

Abstract

Yabancılara Türkçe Öğretiminde dinleme süreci ölçülüp değerlendirilirken, uygulayıcılar tarafından seviyelere göre ölçme yöntemleri kullanılır. Kullanılan ölçme yöntemleri ile öğrencilerin dinleme becerisinin geliştirilmesi hedeflenir. Öğreticiler, öğrencilerin dinleme becerisi alanındaki gelişimlerini ölçmek için AOBM’de yer alan seviyelere göre dinleme becerisi yeterlilikleri, ölçüt alınarak hazırlanan sınavlar uygulanır. Yabancılara Türkçe öğretimi alanında öğrencilerin dinleme becerisini ölçebilmek için “Kur Sınavı, Seviye Belirleme Sınavı ve Türkçe Yeterlilik Sınavı” uygulanmaktadır. Bu sınavlarda dinleme becerileri ölçülüp değerlendirilirken dinleme bölümlerinde seviyeye uygun dinleme metinleri üzerinden ölçülmektedir. Çalışmada hem nicel hem nitel boyutları içeren karma yöntem kullanılmıştır. Çalışmada ilk önce nicel veri toplama araçlarından anket tekniği kullanılarak öğretmenlerin görüşleri alınmıştır. Sonraki aşamada ise nitel bir yöntem olan içerik analizi yapılarak dinleme sürecinin ölçülüp değerlendirilmesindeki aksaklıklar tespit edilmiştir. Bu araştırmanın amacı; Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dinleme Sürecinin Ölçülüp Değerlendirilmesinde öğreticiler tarafından tespit edilmiş problemleri değerlendirmek ve çözümüne yönelik önerilerde bulunmaktır. Öğretmen görüşlerinden ve içerik analizlerinden elde ettiğimiz verilerle öğrencilerin dinleme hatalarının, kaynak kitaptaki dinleme etkinliklerinin yetersizliğinden, dinleme metinlerindeki kelime sayısı ve kelime çeşitliliğinin fazlalığından, dinleme metinlerinin öğrencinin seviyesine uygun olmamasından, öğreticinin dinleme sürecinde öğrenciyi pasif konumda tutmasından; dinleme öncesi, sırası ve sonrasında dikkat edilecek hususlara değinilmiştir. Çalışmanın sonunda dinleme süreci ölçülürken yaşanan sorunlara ilişkin değerlendirmeler yapılmış ve çeşitli öneriler sıralanmıştır. Ayrıca öğretmen değerlendirme yaparken öğrencilerin kelimeleri fonksiyonel kullanma durumuna, imla ilkelerinin kullanımına ve üslubuna dikkat etmelidir. Özellikle akraba Türk lehçelerinin temsilcileri olan öğrenciler kendi lehçelerindeki kelimeleri, deyimleri ve atasözlerini kullanarak yazma ve konuşmasına zenginlik getirirse öğrencinin bu özelliği öğretmen tarafından değerlendirilmeli ve hatalar varsa düzeltilmelidir. Öğrencilerin Türk diline teşviki ve imrendirilmesi bu değerlendirmelere önemli derecede bağlıdır. Öğretmen değerlendirmesiyle akraba Türk lehçeleri, Türkçeye katkı sağlamalıdır. Çünkü Türk edebi ve dilinin zenginlik kaynağı; yalnız Türkiye Türkçesinin ağızları değil Türk lehçesi de bu bağlamda önemlidir.