Yasama Dokunulmazliğinin Kaldirilmasinin Yargisal Deneti̇mi̇

Abstract

Çoğunluk demokrasi modellerinde fren denge mekanizması kuvvetler ayrılığından ziyade iktidar ve muhalefet partileri arasındaki dengenin korunması ile sağlanabilmektedir. Baskın iktidar gücüne karşılık muhalefet partisi üyelerinin korunabilmesi için birtakım yasama bağışıklıkları öngörülmüştür. Muhalefet partisi üyelerinin parlamento çalışmalarına aktif katılmalarını sağlamaya yönelik ortaya çıkan yasama dokunulmazlığının parlamento kararı ile kaldırılması mümkündür. Parlamentoda da çoğunluk gücünü elde bulunduran iktidar partisinin siyasi saik ile muhalefeti engellemesinin önünde geçilmesi adına yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin parlamento kararının istisnai olarak yargı tarafından denetlenmesi öngörülmüştür. Ancak 2016 yılında yasama dokunulmazlığının anayasa değişikliği yöntemi ile geçici süreyle askıya alınması ile yargı denetiminin önüne geçilmiştir. Türk anayasal tarihinde görülmemiş bir uygulama olarak ortaya çıkan bu durum anayasa değişikliği yönteminin kötüye kullanılmasına neden olmuş ve özellikle muhalefet partisi mensubu parlamenterlerin parlamento çalışmalarının engellenmesi sağlanmıştır. Hukuk devleti ilkesinin ciddi biçimde zarar görmesine neden olan bu uygulama Türkiye’de demokrasinin de sekteye uğraması sonucunu doğurmuştur. Bu nedenle çalışma kapsamında yasama dokunulmazlıklarının olağan usulle kaldırılmasının yargısal denetimi ile anayasaya değişikliği yöntemi ile kaldırılmasının yargısal denetimi karşılaştırılarak ele alınmıştır.