Yeni Bağlamlarında Devam Eden Sorunlar: Dijital Kapitalizm ve Kullanıcı Emeğini Yeniden Düşünmek Üzerine

Abstract

Özet: Sosyal Bilimlerde yeni zamanlar, kısmen yeni yöntemleri ve bakış açılarını çağırmakta iken kısmen de var olan ya da süre giden tartışmalara yeniden bir değer biçme çabasını teşvik etmektedir. Bu çalışma içerisinde, söz konusu ikinci yaklaşım belirlenmiştir. Eleştirel ekonomi politik yaklaşımın genel bir değerlendirmesinin ardından, maddi olmayan emek, eleştirel ekonomi politik yöntem içerisinde yeniden sorgulanmaktadır. Yeni enformasyon ve iletişim teknolojileri söz konusu olduğunda, kullanıcı emeğinin ve emeğin dönüşümünün sorgulanması özel bir çalışma geleneği oluşturmuşsa da, en azından, Türkiye'de süre giden iletişim çalışmalarının bu doğrultuda da yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışma içerisinde kullanıcı emeği, Ekşi Sözlük örneğinde çözümlenecektir. 28 Şubat 2016 tarihinde başlayan, bu çalışma içerisinde sürecin bir aylık döneminin değerlendirildiği, Ekşi Sözlük direnişi aslında oldukça temel bir düzeyde sosyal paylaşım siteleri ve kullanıcı emeği arasındaki ilişkinin tartışılabilmesi adına oldukça anlamlı bir kesit sunmaktadır. Sosyal paylaşım siteleri içerisinde kullanıcı emeğinin sermaye birikim süreci doğrultusunda "işe koşulmasının" yanı sıra Sözlük yönetiminin, site tasarımını ve kullanıcılarla olan sözleşmelerini tek taraflı olarak değiştirmesinin kullanıcılar içerisinde oluşturduğu hoşnutsuzluk, yeni enformasyon ve iletişim teknolojileri içerisinde kullanıcı emeğine dair çalışmaların yeniden sorgulanabileceği özel bir alan açmıştır. Bu çalışmada Ekşi Sözlük direnişi örneğinde kullanıcı emeği ve emeğin dönüşümü sorgulanmaktadır. Kuramsal tartışmanın ardından, Ekşi Sözlük direnişi ele alınmaktadır. Böylesi bir değerlendirme içerisinde, sermaye ve emek arasındaki diyalektik çözümlenmiş ve yeni ön eki ile tanımlanmasına rağmen, kadim sorunların yeni medyada nasıl yer edinebildiği sorgulanmıştır. Anahtar Sözcükler: Yeni Enformasyon ve İletişim Teknolojileri, İzleyici tarafından Üretilen İçerik,Ekşi Sözlük.Extended Abstract: New times in the social sciences are call for partly to promote new methods and approaches while sometimes encourage of the reappraisal and promote of the ongoing debates and approaches. This study is mentioned the second methods. Following an overview of the critical economy politics approaches this study is expanded on the capital and immaterial labour relations via the case study of the "Ekşi Sözlük" experiences within the bounded debates on critical political economy of the media. When the new information and communication technologies, deal especially with the informational capitalism, are concerned the question is on the user labour and its transformation is setup however well established working tradition, at least, Turkey's communication studies efforts must be re--evaluated in this context. In this study, the nexus of using labour and its transformation in the context of new information and communication technologies is being analysed via the case study of Ekşi Sözlük, especially the protest of the writers of the Ekşi

Konum Tabanlı Mobil Oyunlarda Oyun Emeğinin Metalaşması ve Hibrit Mekânın Toplumsal Üretimi

“…Kullanıcının ortaya koyduğu dijital emek şirketlerin artı değer sağlamasına yol açmaktadır (Kaymas, 2016). Jenkins (2006) söz konusu emeği tümüyle sömürü ekseninde ele almayı reddetmekle birlikte kullanıcının içerik üretimini paylaşma arzusu ve eğlence gibi motivasyonlara bağlarken, Fuchs (2014) bu motivasyonların ve gönüllülüğün kullanıcının sömürülme düzeyini değiştirmediğini ifade eder.…”

“…Montola (2011) oyun topluluğunun yarattığı sosyal sermayenin, bu çeşitlilikten ötürü diğer dijital oyunlardan daha zengin olduğunu ifade etmekte, bu durumu sihirli çemberin sosyal genişlemesi olarak ifade etmektedir. Sosyal sermaye ile yaratılan değer, aynı zamanda tüketimin sürekliliğini de sağlamaktadır (Kaymas, 2016). Oyun şirketi ve reklam verenler, oyuncunun ürettiği içerik ve konum tabanlı reklamcılık üzerinden (191) Cemile Tokgöz Şahoğlu Moment Dergi, 2019, 6(1): 176-198 sağladıkları kâr ile yetinmemekte, oyun içinde üretilen söz konusu sosyal sermayeyi de ekonomik sermayeye dönüştürmektedir.…”