Yeşilırmak havzasındaki hidrolojik kuraklıkların Mann-Kendall ve Yenilikçi Şen yöntemi ile trend analizi

Abstract

Bu çalışmada Yeşilırmak havzasında bulunan 7 adet akım gözlem istasyonuna ait aylık ve yıllık zaman periyodundaki akım kuraklık indekslerinin (AKİ) trend analizi yapılmıştır. Kuraklık trendlerinin ortaya çıkarılmasında Mann-Kendall (MK), Yenilikçi Şen Yöntemi (YŞY) ve Thiel Şen Yaklaşımı (TŞY) kullanılmıştır. İçsel bağımlılığı bulunan AKİ serilerine MK testi uygulanmadan önce trend-free pre-whitening (ön arındırma) işlemi ile serisel bağımlılığın etkisi kaldırılmıştır. Trend analizleri istatistiksel açıdan %1 ve %5 anlamlılık seviyelerine göre değerlendirilmiştir. Sonuç olarak hidrolojik kuraklık trendlerinin değişimini istenilen aralıkta grafiksel olarak göstermesi ve daha hassas olarak trendleri ifade edebilmesi açısından YŞY'nin MK testine göre üstün olduğu belirlenmiştir. Ayrıca çalışma alanında aylık ve yıllık zaman periyotlarında artan hidrolojik kuraklık trendlerinin hâkim olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle kuraklık risklerinin yönetilmesi, kuraklığa karşı alınabilecek önlemler ve erken uyarı sistemleri gibi aksiyonların bütünleşik bir şekilde uygulanması gerekmektedir.

An Investigation of Hydrological Drought Characteristics in Kızılırmak Basin, Türkiye: Impacts and Trends

“…Because a high number of decreasing trends have been detected with ITA in this study, researchers of [21], [26], [42] have found decreasing trends using ITA methodology as well. Even Simsek [31] has found decreasing trends for Mediterranean Basins by Mann-Kendall test.…”

“…When it comes to other basins, Simsek [31] has stated that Mild drought is the recurrent type of drought in the Mediterranean Basins. Katipoğlu et al [21] have found that in Yeşilırmak Basin which is neighbour to Kızılırmak Basin, there are lots of mild droughts in the basin between 1970-2011 water years. The same drought years as in this study have been noted in many drought analyses [7], [21], [29], [31], and [33].…”

“…In their study, it has been noted that nearly all stations have at least one severe drought during the study period and based on SDI-3 (October-December) analysis, all stations experienced droughts between 1999-2011. Katiopoğlu et al [21] investigated trend analysis of hydrological droughts using SDI, Mann-Kendall, Innovative Trend Analysis, and Thiel Shen Approach. Authors have used DrinC (Drought Indices Calculator) for SDI calculation and stated that a lot of mild droughts have been observed while the number of extreme droughts is less.…”

Cross Comparison of Traditional and Innovative Trend Methodologies to Understand Climate Change Process

“…One of the frequently used methods for trend analysis is the Mann-Kendall test, a non-parametric trend analysis method based on data ranks rather than values (Tokgöz & Partal, 2020). Another method that has gained prominence in recent years for trend analysis is the Innovative Sen Trend Analysis (ITA) method (Wu et al, 2022;Güçlü, 2018;Ceyhunlu & Aydın, 2020;Dabanlı et al, 2016;Katipoğlu et al, 2022;Ali et al, 2019;Ashraf et al, 2021). In addition to these, the Innovative Polygon Trend Analysis (IPTA) method is also used to determine the trend manners (Achite et al, 2021;Akçay et al, 2022;Şan et al, 2021;Şen et al, 2019).…”

SYİ Yöntemiyle Çoruh Havzası Uzun Dönem (1969-2020) Meteorolojik Kuraklığının Analizi

“…Kuraklığa etki eden parametreler başlıca yağış, enlem derecesi, yükselti, sıcaklık artışı, nem miktarındaki düşme, rüzgâr şiddeti ve topografik özellikler şeklinde sıralanabilir. Ancak, bu parametreler arasında yağış, en belirleyici faktör olup, aylık yağışın uzun yıllar boyunca ortalama yağış miktarının altında seyretmesi durumu kuraklık olarak tanımlanmaktadır [3][4][5][6]. Kuraklık en yıkıcı doğal afetlerin başında gelmesinin yanında küresel iklim değişikliğinden kaynaklı meydana gelen anomaliler nedeniyle de birçok araştırmacı tarafından araştırılan önemli bir konudur [7][8][9][10][11][12][13].…”