Zapis aktywności dymarskiej w aluwiach środkowej Czarnej Nidy (woj. świętokrzyskie) – studium przypadku

Abstract

Czarna Nida jest meandrującą rzeką trzeciego rzędu płynącą przez centralną część Wyżyny Kieleckiej. Jej zlewnia obejmuje fragment paleozoicznego trzonu Gór Świętokrzyskich i południowo-zachodnią część ich permsko-mezozoicznego obrzeżenia. Celem artykułu było rozpoznanie i interpretacja śladów aktywności metalurgicznej nadnidziańskiego regionu dymarkowego z okresu rzymskiego w aluwiach środkowego odcinka tej rzeki w przekroju poprzecznym Łaziska – Ostrów. Użyto metodę separacji magnetycznych sferulek (MSS – Magnetic Spherule Separation), stosowaną od niedawna na rzekach świętokrzyskich, gdzie rozwijała się różnowiekowa działalność metalurgiczna. W aluwiach równiny zalewowej Czarnej Nidy występują tylko nieliczne ślady działalności hutniczej. Mikrosferulki wykryto w wypełnieniach starorzeczy z okresu rzymskiego oraz aluwiach współczesnych, natomiast mikrożużle tylko w wypełnieniach starorzeczy średniowiecznych. Niewielka liczba mikroartefaktów w osadach związana jest najpewniej z okresową lub epizodyczną w długim okresie aktywnością prehistorycznego hutnictwa lub małą skalą produkcji. Ich występowanie w młodszych osadach jest efektem późniejszej redepozycji.