Zihinsel Engelli Çocukların Sağlıklı Kardeşlerinin Benlik Saygısı ve Okul Başarısının Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma zihinsel engelli çocukların sağlıklı kardeşlerinin benlik saygısı ve okul başarılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal-Metot: Araştırma tanımlayıcı nitelikte bir çalışmadır. Araştırma kapsamına, İç Anadolu'da bir İl merkezinde bulunan, Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı özel eğitim veren iki okula kayıtlı zihinsel engelli kardeşi olan, 9-17 yaş arası 91 sağlıklı çocuk alınmıştır. Verilerin toplanmasında Tanıtıcı Bilgi Formu, Coopersmith Benlik Saygısı Envanteri Kısa Formu ve sağlıklı kardeşlerin yılsonu okul başarı puanlarını öğrenmek için e-okul sistemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzdelik dağılım, Mann-Whitney U testi, Kruskall-Wallis test ve Spearman Korelasyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan zihinsel engelli çocukların sağlıklı kardeşlerinin %42,8'inin 12-14 yaş grubunda ve %57,1'inin kız olduğu, %42,8'inin ikinci düzey ilköğretim sınıflarına devam ettiği belirlenmiştir. Zihinsel engelli çocukların sağlıklı kardeşlerinin benlik saygısı puan ortalaması 59,2±14,9, %60,4'ünün yılsonu okul başarı derecesinin "iyi", %27,5'nin ise "orta" olduğu belirlenmiştir. Sağlıklı kardeşlerin %33'ü engelli kardeşinden utandığını, %15,4'ü engelli kardeşinden dolayı suçluluk hissettiğini, %48,4'ü ise ailesinin kendisinden daha çok engelli kardeşiyle ilgilendiğini belirtmiştir. Sonuç: Araştırmada sağlıklı kardeşlerin %69,2'sinin orta düzeyde, %27,5'nin ise yüksek düzeyde benlik saygısına sahip olduğu bulunmuştur. Sağlıklı kardeşlerin cinsiyeti, yaşı ve devam ettiği sınıfın benlik saygısı toplam puan ortalamalarını etkilemediği belirlenmiştir (p>0,05). Araştırmada sağlıklı kardeşlerin benlik saygısı ile okul başarı dereceleri arasında ilişki saptanmamıştır.

Ergenlik Döneminde Zihinsel Engelli Çocuğu Olan Annelerin Deneyimlerinin İncelenmesi

“…Bu alt temanın yanında, kıskançlık, zorunluluk, durumu kabullenememe, aşırı sorumluluk yükleme, nefret, tahammülsüzlük olduğunu bildirmişlerdir. Engelli çocuğun engelinin diğer sağlıklı kardeşler üzerinde; anne-baba ilgisinden mahrum kalma, kardeşe bakma sorumluluğunun yüklenmesi, engelli kardeşin sınırlılıklarının ortaya çıkardığı baskıyla karşı karşıya kalma, toplum tarafından etiketlenme, sağlıklı kardeş ile olan bağın azalması ve ailedeki rollerin değişmesi gibi olumsuzluklara sebep olduğu ifade edilmektedir (Tuncay ve Polat, 2019). Zihinsel engelli çocuğun bakıma, gözetime daha çok ihtiyaç duyması, dışarıdan gelecek tehlikelere karşı korunmasız olması annelerin ilgilerinin büyük bir kısmını zihinsel engelli çocuğa yöneltmesine sebep olmaktadır.…”