Zihinsel Muhasebe Eğilimi Çerçevesinde Bireylerde Finansal Karar Alma Süreci: Finansal Sosyal Hizmet Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

Bireyler yaşamlarının her alanında birtakım kararlar almakta ve özellikle finansal kararlar alırken en doğru ve uygun seçeneğin seçilmesi için çaba harcamaktadır. Ancak bireyler duyguları ve içinde bulundukları psikolojik süreçler nedeniyle rasyonel kararlar alamamaktadır. Bu bağlamda davranışsal finans yaklaşımı ortaya atılmıştır. Davranışsal finans yaklaşımıyla birlikte bireylerin hatalı kararlar almasına neden olan bilişsel eğilimlerde gündeme gelmiştir. Çalışma kapsamında, bireylerin finansal karar alma süreçlerinde kullandıkları bilişsel önyargılardan zihinsel muhasebe eğilimi ele alınmıştır. Zihinsel muhasebe eğilimi; bireylerin mevcut varlıklarına ilişkin zihinlerinde oluşturdukları farklı hesapların gruplandırılması ve bu hesaplara ilişkin finansal kararların değerlendirilmesini sağlayan zihinsel işlemler olarak ifade edilmektedir. Zihinsel muhasebe eğilimi bireylerin finansal karar alma sürecini etkilemekte ve yanlış seçimler yapmalarına neden olmaktadır.
 Ülkemizde sosyal hizmet disiplininde yeni bir alan olan finansal sosyal hizmette bireylerin finansal karar alma süreçlerini değerlendirmektedir. Bu kapsamda çalışmada zihinsel muhasebe eğilimi ve zihinsel muhasebe eğiliminin finansal karar alma sürecindeki etkisi finansal sosyal hizmet bağlamında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak; finansal karar alma sürecinde kullanılan zihinsel muhasebe eğilimi bireylerin yanlış seçimler yapmasına neden olmaktadır. Özellikle yapılan hesapların değiştirilemez olması bireylerin kararlarını etkilemektedir. Bu bağlamda ekonomik sorunlar yaşayan bireylerle çalışan sosyal hizmet uzmanları, bireylerin uygun olmayan finansal davranışlarını değiştirmekte, finansal karar alma sürecini değerlendirmekte ve buna uygun müdahaleler yürütmektedir.