Życie po śmierci. Wykonywanie zapisów testamentowych w kulturze prawnej i przestrzeni społecznej mniejszych miast wielkopolskich na przykładzie Dolska oraz Krzywinia i Książa (druga połowa XVI w.–pierwsza połowa XVII w.)

Abstract

I. Wstęp. II. Wykonawcy testamentów. III. Wykonywanie testamentów. IV. Konflikty na tle podziału majątku. V. Zakończenie I. Wstęp Jednym z podstawowych powodów sporządzania testamentu była chęć uporządkowania wszystkich spraw, które prowadzono za życia i które nie zostały dotąd uregulowane 1. Ostatnia wola była też w pewnym stopniu narzędziem wpływania na los najbliższych i na przyszłość własnego majątku. Zapisy te często prowadziły jednak do konfliktów wśród spadkobierców, chociaż zapobieżenie rodzinnym sporom nierzadko było podstawową intencją testatorów 2. Celem artykułu jest ukazanie postaw mieszczan w związku z realizacją zapisów testamentowych. Zwracam uwagę przede wszystkim na to, kim były osoby, którym przypadło zadanie wypełnienia ostatniej woli, a także wskazuję na standardowe czynności związane z przekazywaniem legatów lub spłacaniem długów oraz czas, gdy je przeprowadzano. Ukazuję również przykłady działań, które utrudniały realizację tych postanowień. Stanowią one część szerszego zagadnienia-wpływu aktów ostatniej woli na życie osób wymienionych w tych dokumentach oraz tych, które zostały pominięte i dlatego czuły się pokrzywdzone. Kwestie te można ogólnie określić jako społeczne oddziaływanie testamentów 3. Przedmiotem mojej analizy są wybrane zapisy zawarte w księgach sądowych trzech wielkopolskich miast: Dolska, Krzywinia i Książa, zwłaszcza z pierwszego z nich, najlepiej przeze