Ανάδειξη, Οργάνωση Και Ενεργοποίηση Των Τοπικών Πόρων Στο Πλαίσιο Του Συμμετοχικού Και Πολιτιστικού Τουρισμού

Abstract

Η συστηματική υιοθέτηση του συμβατικού μοντέλου μαζικού τουρισμού από πολλούς γεωγραφικούς τουριστικούς προορισμούς, σε συνδυασμό με την αλματώδη μεταπολεμική ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας διεθνώς, συνέβαλε αναμφισβήτητα στην οικονομική τους ανάπτυξη. Προκάλεσε όμως παράλληλα, σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, κυρίως λόγω της έντονης εποχικότητας του φαινομένου και της ανεξέλεγκτης συσσώρευσης της τουριστικής δραστηριότητας. Οι επιπτώσεις αυτές, οι οποίες συντέλεσαν στη βαθμιαία αλλοίωση και υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, οδήγησαν στη διαφοροποίηση της τουριστικής ζήτησης και στην αναζήτηση ενός νέου τουριστικού προϊόντος, που θα βασίζεται περισσότερο στις τοπικές και πολιτιστικές αξίες και θα συνδέεται άμεσα με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, του περιβάλλοντος και της κοινωνίας γενικότερα. Η αναζήτηση της επιθυμητής αναδιάρθρωσης του τουριστικού προϊόντος μπορεί να ενταχθεί στην εδαφική προσέγγιση της ανάπτυξης, η οποία επικεντρώνει την ανταγωνιστικότητα και την ελκυστικότητα ενός τόπου στην κατασκευή και ανάδειξη των εδαφικών πόρων του. Στην περίπτωση αυτή, η όλη διαδικασία αναδιάρθρωσης βασίζεται σε μία μεθοδολογική διαδικασία εντοπισμού, οργάνωσης και ενεργοποίησης των τοπικών ιδιότυπων πόρων, που μπορεί να οδηγήσει στην οικοδόμηση ενός συμμετοχικού και πολιτιστικού προϊόντος με ισχυρούς τοπικούς δεσμούς, προσελκύοντας ταυτόχρονα τουρίστες με αναζητήσεις δραστηριοτήτων εναλλακτικού τουρισμού. Η λειτουργικότητα του πλαισίου αυτού προϋποθέτει την ύπαρξη ενός κεντρικού συντονισμού διαχείρισης, ευέλικτες υποστηρικτικές υποδομές και πρωτοβουλίες, καθώς και τον σχεδιασμό καινοτόμων δραστηριοτήτων συμμετοχικού και πολιτιστικού τουρισμού. Κινητήριος δύναμη του συστήματος σύνδεσης πόρων και τουριστικών δραστηριοτήτων είναι η ενεργή συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας. Σκοπός της διδακτορικής διατριβής είναι να παρουσιάσει μία ολοκληρωμένη μεθοδολογία μέσα από το παράδειγμα της Θεσσαλίας για τον εντοπισμό και ανάδειξη των πόρων του πολιτιστικού περιβάλλοντος, αλλά και την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών λειτουργίας του συμμετοχικού και πολιτιστικού τουρισμού. Ουσιαστικά, αναζητείται ένα λειτουργικό πλαίσιο για την ενεργοποίηση των υλικών και άυλων ιδιότυπων πόρων ως αγαθά και υπηρεσίες, τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν διακριτότητα στο τελικό τουριστικό προϊόν που προσφέρει ένας τόπος.