Ανταρτοπόλεμος και διασυνοριακές βάσεις (Safe Haven)

Abstract

Η διατριβή εξετάζει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που αποκομίζει ένας ένοπλος μη-κρατικός δρών όταν, στα πλαίσια μίας διεθνοποιημένης ασύμμετρης σύγκρουσης, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το υπό διεκδίκηση έδαφος και να μεταφέρει τις δραστηριότητές του εκτός της κυριαρχίας του κράτους που αντιμάχεται, σχηματίζοντας διασυνοριακή βάση. Η βασική υπόθεση της διατριβής είναι ότι το όφελος από τη βάση αποτελεί συνάρτηση της προστασίας που του παρέχει από την αντιεξέγερση, του ελέγχου που μπορεί να του ασκηθεί από το κράτος που του παρέχει τη διασυνοριακή βάση και κατά προέκταση την ελευθερία που έχει να αναπτύξει τις στρατηγικές του λειτουργίες και, τέλος, τις επικρατούσες αντικειμενικές συνθήκες, που διευκολύνουν ή δυσχεραίνουν αυτές τις λειτουργίες. Η μεταβλητή που καθορίζει τα παραπάνω στοιχεία είναι ο βαθμός κυριαρχίας που ασκείται στο περιβάλλον εδραίωσης της βάσης.Η υπόθεση αυτή διερευνάται μέσω περιπτωσιολογικής μελέτης στα πλαίσια της οποίας εξετάζονται τέσσερις περιπτώσεις που αντανακλούν τις τέσσερις «ιδεατές» διαβαθμίσεις της κυριαρχίας: το ΡΚΚ στη Συρία (ισχυρό κράτος), η AQAP στην Υεμένη (αδύναμο κράτος), η PLO στο Λίβανο (αποτυχημένο κράτος) και το σαλαφικό-τζιχαντικό κίνημα στο διαδίκτυο (εικονική βάση).Η περιπτωσιολογική έρευνα δείχνει ότι ενώ υφίσταται γραμμική σχέση στο επίπεδο της διασύνδεσης του βαθμού κυριαρχίας με τον έλεγχο επί της οργάνωσης, η σχέση δεν είναι ούτε γραμμική ούτε σταθερή όσον αφορά τις αντικειμενικές συνθήκες που προσφέρει το περιβάλλον της βάσης και την προστασία από την αντιεξέγερση. Αντίθετα, η προστασία από τις δυνάμεις αντιεξέγερσης φαίνεται να κορυφώνεται στα δύο άκρα του συνεχούς, ενώ η επιρροή των συνθηκών ποικίλλει ανάλογα με τη στρατηγική διάσταση που εξετάζεται. Κατά συνέπεια, δεν υφίσταται ένα ιδανικό περιβάλλον εδραίωσης διασυνοριακής βάσης που δύναται να προσφέρει ταυτόχρονα υψηλά επίπεδα ασφάλειας, απόλυτη ελευθερία και ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των στρατηγικών λειτουργιών ενός ένοπλου μη-κρατικού δρώντα. Εντούτοις, το περιβάλλον που προσφέρει τον βέλτιστο δυνατό συνδυασμό των τριών παραπάνω στοιχείων είναι το αδύναμο κράτος, στα πλαίσια του οποίου τα στοιχεία αυτά τείνουν να λαμβάνουν μέσες τιμές και φαίνεται να πληροί σε μεγαλύτερο βαθμό τις προϋποθέσεις ώστε να μπορέσει ο μη-κρατικός δρών να επιβιώσει και να επικρατήσει στην ασύμμετρη σύγκρουση έναντι του κρατικού του αντιπάλου.