Αντιλήψεις Μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Για Τον Ρόλο Του Σχολείου Στην Ανάπτυξη Της Ιδιότητας Του Πολίτη

Abstract

Στη διατριβή αυτή εστιάσαμε στη διερεύνηση της επίδρασης ορισμένων σχολικών, ατομικών-ψυχολογικών χαρακτηριστικών και κοινωνικοποιητικών παραγόντων ως προς τη διαμόρφωση των προτύπων της Ιδιότητας του Πολίτη. Επιπλέον, ερευνάται η υπόθεση της ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ των προτύπων της Ιδιότητας του Πολίτη και της πρόθεσης για μελλοντική εμπλοκή σε διάφορες μορφές κοινωνικής και πολιτικής συμμετοχής. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανάλυση προκειμένου να τεκμηριωθούν θεωρητικά οι ερευνητικές υποθέσεις. Μετά την ολοκλήρωση αυτού του σταδίου, διεξήχθη ποσοτική έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου. Στην έρευνά μας, συμμετείχαν 623 μαθητές τρίτης λυκείου από ημερήσια γενικά λύκεια, της δημόσιας εκπαίδευσης, από τις γεωγραφικές περιοχές της Π.Ε. Κεντρικού Τομέα Αθηνών, της Μ.Ε. Θεσσαλονίκης, της Π.Ε. Λάρισας, της Π.Ε. Μαγνησίας, της Π.Ε. Ιωαννίνων, της Π.Ε. Τρικάλων και της Π.Ε. Καρδίτσας. Οι μαθητές του δείγματός μας προέρχονται από σχολεία τα οποία είναι τοποθετημένα τόσο σε μεγάλα ή μικρά αστικά κέντρα όσο και σε περιοχές με ημιαστικά και αγροτικά χαρακτηριστικά. Η στατιστική ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων έγινε σε επίπεδο μονομεταβλητών, διμεταβλητών και πολυμεταβλητών αναλύσεων. Τα αποτελέσματα της πολλαπλής παλινδρομικής ανάλυσης δείχνουν ότι: α) το φύλο, το εκπαιδευτικό επίπεδο των γονέων, η συμμετοχή σε σχολικές δραστηριότητες, οι αντιλήψεις για την αξία της συμμετοχής στο σχολείο και η κοινωνική και πολιτική μάθηση στο σχολείο ασκούν σημαντική θετική επίδραση στη διάσταση της Ιδιότητας του Πολίτη που αναφέρεται στο πρότυπο του «συμμορφούμενου προς το καθήκον πολίτη», ενώ αρνητική σημαντική επίδραση ασκεί ο παράγοντας των εξωδιδακτικών δραστηριοτήτων,β) το φύλο, η ενημέρωση για τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα από το διαδίκτυο, η συζήτηση για τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα με τους γονείς, η αίσθηση της εσωτερικής πολιτικής αποτελεσματικότητας, το ανοιχτό κλίμα της σχολικής τάξης, οι σχέσεις εκπαιδευτικών-μαθητών, οι αντιλήψεις για την αξία της συμμετοχής στο σχολείο και οι εξωδιδακτικές δραστηριότητες ασκούν σημαντική θετική επίδραση στη διάσταση της Ιδιότητας του Πολίτη που αναφέρεται στο πρότυπο του «συμμετέχοντος πολίτη». Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος της έρευνάς μας, αποκαλύπτεται ένα ενδιαφέρον μοτίβο που αφορά στη διαφορετική επίδραση των προτύπων της Ιδιότητας του Πολίτη στις προσδοκίες των εφήβων σε ό,τι αφορά τη μελλοντική κοινωνική και πολιτική συμπεριφορά τους:α) όσοι ορίζουν την Ιδιότητα του Πολίτη με όρους του προτύπου του «συμμορφούμενου προς το καθήκον πολίτη» διακατέχονται από μια περιοριστικά οριοθετημένη προσέγγιση του ενεργού πολίτη που ενθαρρύνει την εκλογική συμμετοχή και μόνο,β) αντίθετα, όσοι εκδηλώνουν μεγαλύτερη προσήλωση προς το πρότυπο του «συμμετέχοντος πολίτη» είναι πιο πιθανόν να υιοθετήσουν ένα ευρύτερο ρεπερτόριο επιλογών κοινωνικής και πολιτικής συμπεριφοράς, καθώς είναι πιο πιθανό να συμμετάσχουν σε μποϋκοτάζ προϊόντων, να αγοράζουν προϊόντα για πολιτικούς ή ηθικούς λόγους, να λαμβάνουν μέρος σε διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες και άλλες δράσης αμφισβήτησης όπως ο διαδικτυακός ακτιβισμός.