Αντοχή Στελεχών Γρίπης Στους Αναστολείς Της Νευραμινιδάσης Και Τις Αμανταδάνες Τη Χρονική Περίοδο 2005 - 2012 Στην Ελλάδα

Abstract

Η αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ανθεκτικών ιών Α(Η3Ν2) στις αμανταδάνες από το 2003, η οδηγία του Π.Ο.Υ. (2005) για εθνικό σχέδιο αποθέματος οσελταμιβίρης σε περίπτωση πανδημίας και η αυξημένη βαρύτητα των περιστατικών Α(Η1Ν1)pdm09 γρίπης στην Ελλάδα κατά τη μετα-πανδημική περίοδο (2010-11) συγκριτικά με την πανδημία του 2009, κατέστησαν αναγκαία τη διερεύνηση πιθανής αντοχής ιών γρίπης έναντι των αναστολέων νευραμινιδάσης οσελταμιβίρη και ζαναμιβίρη και τις αμανταδάνες. Από το 2005 έως και το 2012, για 330 στελέχη γρίπης τύπου Α [A(H1N1), A(H1N1)pdm09, A(H3N2)] και 134 γρίπης τύπου Β, στο υπερκείμενο κυτταροκαλλιέργειας, εξετάστηκε η αναστολή του ενζύμου της νευραμινιδάσης ως η συγκέντρωση (αραίωση) οσελταμιβίρης ή ζαναμιβίρης που προκαλεί μείωση της ενεργότητας του ενζύμου κατά 50%. Παράλληλα, εφαρμόστηκε γενετική αλληλούχιση του γονιδίου της νευραμινιδάσης και της μητρικής (Μ2) πρωτεΐνης. Με εξαίρεση τα στελέχη εποχικής γρίπης Α(Η1Ν1) που απομονώθηκαν μέχρι το 2007 και 28 στελέχη Α(Η3Ν2) που κυκλοφόρησαν έως τις αρχές του 2006, από το 2008 και μετά επιβεβαιώθηκε σε όλα τα στελέχη γρίπης τύπου Α, συμπεριλαμβανομένων των Α(Η1Ν1)pdm09, η παρουσία της αα S31N στο γονίδιο της μητρικής Μ2 πρωτεΐνης, η οποία συνδέεται με αντοχή στις αμανταδάνες. Μόνο 5 Α(Η1Ν1)pdm09 στελέχη απομονωθέντα αποκλειστικά σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς βρέθηκαν ανθεκτικά στην οσελταμιβίρη με την ενζυμική μέθοδο. Eπιβεβαιώθηκε γενετικά η παρουσία της αμινοξικής αντικατάστασης ιστιδίνης σε τυροσίνη στη θέση 275. Δε βρέθηκαν ανθεκτικά στελέχη ιού γρίπης A(H3N2) και Β στην οσελταμιβίρη. Όλα τα στελέχη γρίπης τύπου A και Β που εξετάστηκαν ήταν ευαίσθητα στη ζαναμιβίρη. Τα ευρήματα της μελέτης καταδεικνύουν την απουσία φυσικής αντοχής στα πανδημικά στελέχη γρίπης. Το εύρημα αυτό είναι σε αντίθεση με την ταυτοποίηση Α(Η1Ν1) στελεχών γρίπης ανθεκτικά στην οσελταμιβίρη (18.5%) κατά τη χειμερινή περίοδο 2007-08, χωρίς να μεσολαβήσει χρήση του παραπάνω αναστολέα. Η ταυτοποίηση ανθεκτικών ιών γρίπης στην οσελταμιβίρη σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς και το μοτίβο εμφανίσεως αμινοξικών αντικαταστάσεων στα γονίδια της νευραμινιδάσης (αντιρροπιστικές) και αιμοσυγκολλητίνης τόσο στα ευαίσθητα όσο και στα ανθεκτικά στελέχη, επισημαίνουν την ανάγκη για τον αποτελεσματικό έλεγχο της μόλυνσης και την εξελικτική ανάλυση του ιού, αντιστοίχως.