Γνωσιακή αναπαράσταση της κινηματογραφικής σκηνοθεσίας μέσω οντολογιών, σημασιολογικής συλλογιστικής & σημασιολογικής οπτικοποίησης

Abstract

Η παρούσα διατριβή κινείται ερευνητικά στην περιοχή της Γνωσιακής Αναπαράστασης, ενός σημαντικού τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ειδικότερα, μελετώνται μέθοδοι τεχνικής αναπαράστασης της ανθρώπινης γνώσης, με γνωστικό πεδίο πειραματισμού αυτό της κινηματογραφικής σκηνοθεσίας. Μεθοδολογικά και τεχνικά, η διατριβή εστιάζει στις Οντολογίες Σημασιολογικού Ιστού, στη Σημασιολογική Συλλογιστική και στη Σημασιολογική Οπτικοποίηση, ως μεθόδους τυποποιημένης αναπαράστασης της γνώσης, με στόχο την εισαγωγή καινοτόμων μεθόδων και εργαλείων. Η έρευνα κινήθηκε σε τρεις άξονες: μεθοδολογία, αναπαράσταση και εφαρμογή. Στο επίπεδο της μεθοδολογίας, προτείνεται η μεθοδολογία ευέλικτης μηχανικής γνώσης M-krDSL. Πρόκειται για μια μεθοδολογία ανάπτυξης τυποποιημένων γνωσιακών μοντέλων η οποία εστιάζει στην επικοινωνία ανθρώπου - ανθρώπου. Η M-krDSL εισάγει μια καινοτόμα προσέγγιση πολύμορφης σταδιακής μοντελοποίησης σε συνδυασμό με οπτικές μεθόδους εκμαίευσης γνώσης, στοχεύοντας μεταξύ άλλων στην αντιμετώπιση του προβλήματος συμφόρησης κατά την απόκτηση γνώσης. Στο επίπεδο της αναπαράστασης, προτείνεται η οντολογία της κινηματογραφικής σκηνοθεσίας FilMO, ένα διστρωματικό τυποποιημένο εννοιολογικό μοντέλο της κιν/φικής σκηνοθετικής γνώσης. Η προτεινόμενη οντολογία συνιστά την πρώτη συστηματική προσπάθεια εννοιολογικής μοντελοποίησης του κιν/φικού γνωστικού πεδίου από την πρακτική-καλλιτεχνική σκοπιά του σκηνοθέτη. Η δε ανάπτυξη του μοντέλου βασίστηκε στην προτεινόμενη μεθοδολογία M-krDSL. Τέλος, στο επίπεδο της εφαρμογής, παρουσιάζεται το FilmProdViz, ένα γνωσιοκεντρικό σύστημα διαδραστικής σημασιολογικής οπτικοποίησης της εκτιμώμενης πολυπλοκότητας υλοποίησης του σκηνοθετικού σχεδιασμού. Το FilmProdViz αποτελεί την πρώτη, πειραματική εφαρμογή της προτεινόμενης οντολογίας FilMO, και στοχεύει στη βελτίωση της επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ σκηνοθέτη και παραγωγού στο πλαίσιο του σχεδιασμού παραγωγής. Μία πειραματική χρηστοκεντρική αξιολόγηση επιβεβαίωσε την αποτελεσματικότητα και χρησιμότητα του προτεινόμενου συστήματος, ενώ παράλληλα αξιοποιήθηκε και ως μέθοδος αξιολόγησης της εφαρμοσιμότητας και αποτελεσματικότητας της προτεινόμενης οντολογίας, ακολουθώντας μια εφαρμογοστρεφή προσέγγιση αξιολόγησης οντολογιών.