Εξέλιξη, Χρήση Των Χώρων Και Οργάνωση Των Πρωτοελλαδικών Οικισμών

Abstract

Σκοπός της μελέτης είναι να ανασυνθέσει την πλήρη εικόνα των οικισμών της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας σε κάθε φάση της Πρωτοελλαδικής περιόδου, παρουσιάζοντας το σύνολο των θέσεων όπου έχουν βρεθεί αρχιτεκτονικά κατάλοιπα (χωρίς να περιορίζεται στις πιο γνωστές βιβλιογραφικά), σε συνδυασμό με κάθε είδους αντικείμενα που σχετίζονται με τα οικοδομήματα και μπορούν να συνεισφέρουν στην κατανόηση της χρήσης των χώρων και της οικιστικής οργάνωσης. Για κάθε οικισμό γίνεται διάκριση των αρχιτεκτονικών φάσεων και επιχειρείται, για κάθε μία από αυτές, η αποκατάσταση της μορφής και του περιεχομένου των κτηρίων, με τη συγκέντρωση όλων των ευρημάτων δαπέδων. Στη συνέχεια επιχειρείται η διάκριση ομάδων ευρημάτων που συνυπάρχουν σταθερά μεταξύ τους αλλά και με ορισμένα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, ώστε να προκύψουν γενικότερα συμπεράσματα για τη σχετική χρονολόγηση των οικισμών, και να διαπιστωθούν πιθανές διαφοροποιήσεις μεταξύ των περιοχών. Επίσης, εξετάζεται η εξέλιξη και ο τρόπος σχηματισμού των οικισμών, καθώς και το πρόβλημα του τέλους τους, σε σχέση και με τις υπάρχουσες θεωρίες για το τέλος της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στο Αιγαίο. Σε ό,τι αφορά τη χρήση των χώρων, διακρίνονται τύποι κατοικιών και άλλων κτισμάτων ή κατασκευών με ειδική λειτουργία, και αντιμετωπίζεται το ζήτημα των τύπων και της σημασίας των οικισμών με βάση την εσωτερική τους οργάνωση και το είδος των κτισμάτων που περιλαμβάνουν. Τέλος, με αυτά τα δεδομένα εξετάζεται η συνολική οργάνωση του δικτύου των οικισμών, η εξέλιξή της, οι κατά τόπους διαφοροποιήσεις της και οι μεταβολές που πιθανόν υφίσταται σε σχέση με γενικότερα φαινόμενα στον χώρο του Αιγαίου κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Η διατριβή αποτελείται από τρεις τόμους: Ο πρώτος είναι ο κατάλογος όλων των θέσεων της νότιας ηπειρωτικής Ελλάδας που έχουν αποδώσει αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού. Ο δεύτερος περιλαμβάνει την ανάλυση των δεδομένων και την εξαγωγή συμπερασμάτων για τα επιμέρους ζητήματα και για τις επιμέρους γεωγραφικές περιοχές. Ο τρίτος απαρτίζεται αποκλειστικά από σχέδια τριών κατηγοριών, που έχουν καθοριστική σημασία για την κατανόηση του κειμένου: (α) τοπογραφικά σχέδια των θέσεων σε ενιαία κλίμακα ώστε να γίνεται άμεσα αντιληπτή η διαφοροποίηση στην έκταση και στην οργάνωση των οικισμών σε σχέση με τη μορφολογία του εδάφους, (β) κατόψεις των οικισμών σε κάθε αρχιτεκτονική φάση, επίσης σε ενιαία κλίμακα, ώστε να φαίνεται το μέγεθος και η δομή των κτηρίων, και (γ) πίνακες με μικρογραφίες σχεδίων των ομάδων ευρημάτων από το εσωτερικό κάθε κτηρίου σε κάθε αρχιτεκτονική φάση.