Επίδραση Των Οξυγαλακτικών Βακτηρίων Και Των Συνθηκών Παραγωγής Και Συντήρησης Ζυμωμένων Γαλακτοκομικών Προϊόντων Στα Κατάλοιπα Της Φαινβενδαζόλης Και Των Μεταβολιτών Της

Abstract

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η διαμόρφωση μιας νέας αξιόπιστης μεθόδου προσδιορισμού χαμηλών συγκεντρώσεων της φαινβενδαζόλης (FBZ) και των τριών κύριων μεταβολιτών της (OFZ, FBZ-OH, FBZ-SO2) σε ζυμωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και σε θρεπτικά υποστρώματα ανάπτυξης των οξυγαλακτικών βακτηρίων. Η μέθοδος που αναπτύχθηκε και επιβεβαιώθηκε σύμφωνα με την Απόφαση 2002/657 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι μία απλή, γρήγορη και ευαίσθητη μέθοδος προσδιορισμού των καταλοίπων της FBZ και των μεταβολιτών της σε ζυμωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα καθιστώντας δυνατή την κατεργασία και υγροχρωματογραφική ανάλυση 15 δειγμάτων σε συνολικό χρόνο περίπου 8 ωρών. Η επεξεργασία του δείγματος περιελάμβανε την εκχύλιση με μίγμα ακετονιτριλίου-1 Μ φωσφορικού οξέος, την απολίπανση με κατανομή σε εξάνιο και την περαιτέρω εκχύλιση των ουσιών με οξικό αιθυλεστέρα. Ο χρωματογραφικός διαχωρισμός της FBZ και των μεταβολιτών της διενεργήθηκε ισοκρατικά, με κινούμενη φάση που περιείχε όξινο θειϊκό τετραβουτυλαμμώνιο και 1-οκτανοσουλφονικό νάτριο και στατική φάση. Η ανίχνευση των ουσιών έγινε με φασματοφωτομετρικό ανιχνευτή συστοιχίας διόδων σε μήκος κύματος 290 nm. Η ολική ανάκτηση της μεθόδου ήταν 79,9-88,8%, η σχετική τυπική απόκλιση των αποτελεσμάτων 6,3-11,0% και τα όρια ποσοτικού προσδιορισμού 9,9-20,9 μg/kg για τη γιαούρτη και τη Φέτα. Το δεύτερο μέρος της διατριβής αφορούσε στην διερεύνηση της ικανότητας των οξυγαλακτικών στελεχών Lb. acidophilus, Lb. bulgaricus, Lb. reuteri, Lb. rhamnosus και Str. thermophilus να επιδρούν στη συγκέντρωση των καταλοίπων της FBZ και των μεταβολιτών της. Πραγματοποιήθηκαν πειραματισμοί με καθαροποιημένες καλλιέργειες οξυγαλακτικών βακτηρίων, ειδικό υπόστρωμα αλάτων Μ9 αλλά και θρεπτικούς ζωμούς MRS και M17, όπου δεν διαπιστώθηκε ικανότητα των στελεχών να δεσμεύουν ή/και να αποδομούν τη FBZ και τους μεταβολίτες της κατά την επώαση στους 37oC για 7 ημέρες. Επιπλέον, διερευνήθηκε η τύχη των καταλοίπων της FBZ και των μεταβολιτών της κατά την παραγωγή και συντήρηση της γιαούρτης και της Φέτας, που παρασκευάστηκαν από πρόβειο γάλα που επιβαρύνθηκε με τη FBZ και τους μεταβολίτες της. Στους πειραματισμούς με γιαούρτη και άλλα ζυμωμένα γάλατα ενοφθαλμισμένα με τα 5 οξυγαλακτικά στελέχη, τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική μείωση της συγκέντρωσης των ουσιών σε σχέση με τον χρόνο συντήρησης (4oC για 15 ημέρες), αλλά και με το οξυγαλακτικό στέλεχος που ενοφθαλμίστηκε και οφείλεται πιθανόν στη δέσμευση ή/και στη βιοαποδόμησή τους από τα στελέχη, σε συνδυασμό με το όξινο pH των προϊόντων. Ομοίως, στους πειραματισμούς που διενεργήθηκαν σε Φέτα από πρόβειο γάλα που επιβαρύνθηκε με την κάθε ουσία, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση της συγκέντρωσης των ουσιών σε σχέση με τον χρόνο συντήρησης (4oC, 360 ημέρες), που θα μπορούσε να αποδοθεί στην ικανότητα των στελεχών της οξυγαλακτικής καλλιέργειας (Lb. bulgaricus και Str. thermophilus), να δεσμεύουν ή/και να αποδομούν τη FBZ και τους μεταβολίτες της στη Φέτα, σε συνδυασμό με το όξινο pH. Όλοι οι παραπάνω πειραματισμοί επαναλήφθηκαν χρησιμοποιώντας γάλα από 30 υγιείς προβατίνες, στις οποίες χορηγήθηκε FBZ (250 mg) από το στόμα και στη συνέχεια το γάλα τριών διαδοχικών αμέλξεων (12ωρα διαστήματα) συλλέχθηκε και τυροκομήθηκε χωριστά. Σε όλα τα δείγματα παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της συγκέντρωσης της FBZ και των μεταβολιτών της που θα μπορούσε να αποδοθεί στη δέσμευση ή/και στη βιοαποδόμησή τους από τα στελέχη της οξυγαλακτικής καλλιέργειας, σε συνδυασμό πιθανόν με το όξινο pH, το μεταβολισμό της ουσίας στον οργανισμό του ζώου και τη διαφυγή μέρους της συγκέντρωσης με το τυρόγαλα.