Η Αθλητική Δραστηριότητα Ως Μέσο/Εργαλείο Για Την Ενσωμάτωση Της Γυναίκας Στα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Σ.Ε.Ι.)

Abstract

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τον βαθμό επιρροής που ασκεί η συμμετοχή των γυναικών που υπηρετούν και εκπαιδεύονται στα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Σ.Ε.Ι.), σε κοινά με τους άνδρες προγράμματα αθλητικής δραστηριότητας, στην πληρέστερη ενσωμάτωσή τους στους στρατιωτικούς θεσμούς. Το θεμελιώδες ερευνητικό ερώτημα που τίθεται είναι το ακόλουθο: Μπορεί και σε ποιο βαθμό, η κοινή συμμετοχή ανδρών και γυναικών σε συγκεκριμένες αθλητικές δραστηριότητες, να προωθήσει αντιλήψεις περί «έμφυλης ουδετερότητας» ( Καμπερίδου, 2011, σελ. 7; Kamberidou, 2019, 2007, 2004), σε έναν ιδιότυπο από πολλές απόψεις κοινωνικό χώρο για τη γυναίκα, όπως είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις (Καραμπελιάς, 2009, 2013) και να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια ισόνομη αντιμετώπιση και ισόνομη εξελικτική διαδρομή των γυναικών στους στρατιωτικούς θεσμούς. Η μεθοδολογία της ερευνητικής αυτής προσπάθειας συνίσταται από: α) μια θεωρητική ανάλυση και οριοθέτηση του ερευνητικού μας ερωτήματος και β) τις ερευνητικές μας στρατηγικές και τεχνικές (Stichweh 2013; Patsantaras 2006, 2015 2020; Kamberidou, 2007; Kamberidou & Chroni,2017; Kamberidou & Pascall, 2020). Η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ένας συνδυασμός ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων (μικτή μέθοδος). Η επιλογή ενός ερωτηματολογίου, ως εργαλείο συλλογής δεδομένων και ο συγκεκριμένος τρόπος επεξεργασίας και ανάλυσης των δεδομένων με την χρήση ανεξάρτητων και εξαρτημένων μεταβλητών εντάσσει μεθοδολογικά την προσπάθειά μας αυτή στις ποσοτικές έρευνες. Ενώ ταυτόχρονα και συμπληρωματικά με τη χρήση συνεντεύξεων προσεγγίζουμε το διερευνητικό μας ερώτημα σε μια ποιοτική προοπτική, έτσι ώστε να κατανοήσουμε το υπό διερεύνηση ζήτημα, μέσα από τα νοήματα που αποδίδουν οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι στα κοινά προγράμματα αθλητικής δραστηριότητας. Δώδεκα εν ενεργεία γυναίκες αξιωματικοί έλαβαν μέρος σε ημιδομημένες συνεντεύξεις, ενώ αντίστοιχα 120 αξιωματικοί και των δύο φύλων απάντησαν το «Ερωτηματολόγιο Περιβάλλοντος Ομάδας» (Αγγελονίδης, 1995). Από το σύνολο των 18 ερωτήσεων του ερωτηματολογίου επιλέχθηκαν οι 9 που εξετάζουν την ενσωμάτωση του φύλου μέσο της άθλησης. Ειδικότερα με βάση το ερωτηματολόγιο, η ενσωμάτωση είναι μια διαδικασία που εμπεριέχει τη μη-απομόνωση• την αποδοχή στην ομάδα του έμφυλου υποκειμένου-σπουδαστών/τριών, σε αντίθεση με τον αποκλεισμό τους και ως επακόλουθο την ομαδικότητα, την ένωση όλων των σπουδαστών-τριών στην αθλητική ομάδα. Το πρώτο μέρος αυτής της διαδικασίας ονομάζεται «ατομική έλξη στις κοινωνικές σχέσεις (ATGS)» και το δεύτερο «ομαδική ενσωμάτωση στις κοινωνικές σχέσεις (GIS)» (Carron, Brawley & Widmeyer, 1995). Για την έκδοση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSSv.24. Για τον έλεγχο της αξιοπιστίας χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης Cronbach α και για την ανάλυση των αποτελεσμάτων επιλέχθηκε η πολυμεταβλητή ανάλυση διακύμανσης MANOVA. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ των μεταβλητών 'κοινή συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην άθληση' και 'ενσωμάτωση των γυναικών' στα Α.Σ.Ε.Ι. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που προέκυψαν, η άθληση που υποστηρίζεται από το αθλητικό-στρατιωτικό πρόγραμμα των Ελληνικών Στρατιωτικών Σχολών συμβάλλει στην ενσωμάτωση του φύλου στα Α.Σ.Ε.Ι. Όπως φαίνεται η κοινή συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην άθληση ενισχύει την διαμόρφωση αντιλήψεων περί έμφυλης ουδετερότητας (Kamberidou,2019), οι οποίες ακολούθως λειτουργούν ενισχυτικά για την προώθηση της ισότητας και της ισονομίας μεταξύ των δύο φύλων στις Στρατιωτικές Σχολές και γενικότερα σε όλο το φάσμα των στρατιωτικών θεσμών. Επιπροσθέτως τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η κοινή συμμετοχή στη σωματική άσκηση και την αθλητική δραστηριότητα, πέραν της βελτίωσης φυσιολογικών-βιολογικών παραμέτρων, ασκεί καθοριστική επιρροή αναφορικά με την επαύξηση επικοινωνιακών διαύλων μεταξύ των φύλων, τη συνεργασία, αλλά και την αποδοχή ποικίλων μορφών ετερότητας.