Η Εφημερίδα Καθημερινή Στη Μεταπολίτευση

Abstract

Η παρούσα μελέτη ανατέμνει την ιδεολογική εξέλιξη του ελληνικού φιλελευθερισμού στην Μεταπολίτευση μέσα από την εφημερίδα Η Καθημερινή, από το 1974 ως το 1993. Είναι μια διερώτηση υπό το φως της σταδιακώς συντελεσθείσας ιδεολογικής σύγκλισης στην βάση της ανόθευτης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, της ευρωπαϊκής επιλογής και της αγοραίας οικονομίας ως μοχλού για την ευόδωση της απεριόριστης οικονομικής μεγέθυνσης. Ερειδόμενη στην μέθοδο της ερμηνευτικής παράδοσης, η μελέτη είναι μια ιστορική μελέτη της φιλελεύθερης ιδεολογίας με κύριο αρχείο τα κείμενα της εφημερίδας « Η Καθημερινή», προνομιακού καθρέφτη της εξέλιξης και διαρκούς ανασυγκρότησης της φιλελεύθερης ιδεολογίας στην Μεταπολίτευση.Η μελέτη χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος ( 1974-1981 ), η διατριβή παρουσιάζει τις ριζοσπαστικές ιδέες που επεξεργάστηκε η εφημερίδα κατά την πρώτη Μεταπολίτευση, οι οποίες την εγγράφουν στο ρεύμα του «φιλελεύθερου εξισωτισμού» της δεκαετίας του 1970’, με ριζοσπαστικότερη όλων την απόρριψη του ιδανικού της μεγέθυνσης και επιδραστικότερη την άνευ προϋποθέσεων συνάντηση με την ελληνική Αριστερά . Στο δεύτερο μέρος ( 1981-1985), παρουσιάζεται η προσωρινή ευθυγράμμιση της εφημερίδας με την μείζονα Δεξιά και η αναστολή της ιδεολογικής σύγκλισης, αλλά και, αντίρροπα, η απόρριψη του νεοφιλελευθερισμού.Στο τρίτο μέρος ( 1985-1993) με τίτλο « Η Μελαγχολική Δημοκρατία», η μελέτη περιγράφει την βαθμιαία εμπέδωση της σύγκλισης και την διαμόρφωση του αναπτυξιακού φιλελευθερισμού, ιδεολογίας που απέρριψε τόσο την νεοφιλελεύθερη προοπτική όσο και τις ριζοσπαστικές, εξισωτικές ή και αντι-αναπτυξιακές ιδέες που η ίδια η εφημερίδα επεξεργάστηκε στο παρελθόν. Υπόβαθρο της διανοητικής κίνησης των ετών αυτών, αποκαλύπτεται η διαπαραταξιακή εθνική αυτοκριτική, μια πολιτισμική εν τέλει ερμηνεία της κοινωνικής πραγματικότητας. Διεθνή και ελληνικά συμβάντα φωτίζονται υπό αυτό το πρίσμα και παράλληλα αναδεικνύεται η διαρκής επικαιρότητα του εθνικισμού. Στο τέλος της μελέτης, η εφημερίδα και οι άνθρωποί της μετέχουν μιας σαρωτικής απογοήτευσης από την πολιτική, τους εκπροσώπους της και από τις ιδεολογίες.Η Μελαγχολική Δημοκρατία επικρατεί και η εποχή της συναισθηματικής αποκοπής από τις ιδεολογίες αρχίζει.Ήδη από την εισαγωγή έχει γίνει θεωρητική κριτική στην έννοια του «λαϊκισμού», κριτική που εξακολουθεί σε όλο το μάκρος της μελέτης και καταδεικνύει την ανεπάρκεια της έννοιας από την άποψη της διανοητικής Ιστορίας