Η Μελέτη Και Ο Σχεδιασμός Του Ηχητικού Περιβάλλοντος Στην Αρχιτεκτονική Θεωρία Και Πρακτική

Abstract

Η διδακτορική διατριβή διερευνά τα ιδεολογικά υπόβαθρα και τις μεθόδους ανάλυσης και σχεδιασμού του ηχητικού περιβάλλοντος, καθώς και την ενσωμάτωσή τους στη μελέτη και τον σχεδιασμό του αρχιτεκτονικού χώρου. Η έρευνα αμφισβητεί τη δυαδική θεώρηση των αποκλειστικά θορυβωδών και ήσυχων αστικών περιοχών, αλλά και την αισθητική και ηθική πριμοδότηση των αγροτικών ηχητικών τόπων ως ιδανικά και πρότυπα ηχοτοπία εις βάρος των αστικών. Επιπλέον, φιλοδοξεί να απεγκλωβίσει τη θεώρηση του ήχου στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό από τον καθιερωμένο ακουστικό σχεδιασμό. Το ηχητικό τοπίο της πόλης δύναται να μελετηθεί με πολλαπλές μεθόδους ανάλυσης, πριμοδοτώντας κάθε φορά τη διαδραστική συμμετοχή κατοίκων, επιστημόνων και καλλιτεχνών στη διαμόρφωση και το σχεδιασμό των ηχητικών τόπων. Τα αστικά ηχοτοπία, που δεν σταματούν να αναπροσαρμόζονται, αποτελούν πηγή πληροφοριών για τον αστικό χώρο, συνθέτοντας ένα πεδίο παραμελημένο από τους επιστήμονες και τους καλλιτέχνες. Η έρευνα υποστηρίζει πως, μελετώντας και δίνοντας εναύσματα για τη δημιουργία ηχητικών καλλιτεχνικών περιβαλλόντων, είναι εφικτή η ενεργοποίηση των χώρων της πόλης με αυτά τα καινοτόμα, για την αρχιτεκτονική, ηχητικά εργαλεία. Βασική παράμετρος της έρευνας αποτελεί η διαθεματικότητα, η οποία επιτυγχάνεται πραγματοποιώντας συλλογή ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων, καθώς και με τη χρήση θεωριών, μεθόδων μελέτης και καλλιτεχνικών πρακτικών, έχοντας ως σκοπό τη σφαιρικότητα της αντιμετώπισης των ζητημάτων του ήχου και του αρχιτεκτονικού χώρου. Τα ερευνητικά ερωτήματα σχηματοποιούνται μέσα από τη μελέτη του πεδίου και απαντώνται μέσα από την ανάλυση της ηχητικής ταυτότητας αρχιτεκτονικών τόπων της Θεσσαλονίκης, και συγκεκριμένα μέσα από τη μελέτη των ηχητικών πηγών, των ηχητικών φαινομένων και των ηχοτοπίων. Η έρευνα απαντά σε μια σειρά επιτόπιων ερωτημάτων και διασαφηνίζει τα όρια και τον χαρακτήρα των ηχοτοπίων της Θεσσαλονίκης, αλλά και κατά πόσο αυτά σχηματοποιούνται αλλά και σχηματοποιούν τον εκάστοτε αρχιτεκτονικό τόπο. Η πρωτοτυπία της έγκειται στην ανάδειξη αυτής της πτυχής του αρχιτεκτονικού χώρου και στην εν δυνάμει αξιοποίησής της. Η σύγχρονη ηχητική πόλη της Θεσσαλονίκης, από την κλίμακα της κατοικίας μέχρι του πολεοδομικού συγκροτήματος, καταγράφεται και μελετάται, μέσα από επιλεγμένες ηχητικές προσεγγίσεις, με σκοπό την ανάδειξη των ηχητικών πτυχών του αρχιτεκτονικού χώρου, αλλά και τη διεύρυνση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού με την εισαγωγή των εννοιών των ηχητικών αρχιτεκτονικών οικολογιών και των μεταβαλλόμενων αρχιτεκτονικών τόπων. Τέλος, η έρευνα συμβάλει στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό παρουσιάζοντας μια σειρά από πρωτότυπες μεθόδους μελέτης και ηχητικές καλλιτεχνικές πρακτικές ως σύγχρονα αρχιτεκτονικά μέσα, με σκοπό το μετασχηματισμό της καθιερωμένης προσέγγισης του ηχητικού φαινομένου από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Οι εξελίξεις που αφορούν τη μελέτη, την αντίληψη και την παραγωγή του ήχου είναι ραγδαίες και η υπάρχουσα αντιμετώπισή τους από την αρχιτεκτονική πράξη ελλιπής. Η διατριβή, μέσα από την εφαρμογή των προσεγγίσεων μελέτης του αστικού ηχητικού περιβάλλοντος, αλλά και τη δημιουργία ηχητικών πειραματισμών που αγγίζουν τα όρια της ηχητικής τέχνης, συντελεί στην οριστικοποίηση των ηχητικών ζητημάτων που μορφοποιούν τη σύγχρονη αστική πραγματικότητα στη Θεσσαλονίκη.