Η Συμβολή Των "Αισθητικών Δραστηριοτήτων Ροής" Στην Εμπλοκή Των Παιδιών Πρωτοσχολικής Ηλικίας Κατά Τις Μαθησιακές Διαδικασίες Του Γλωσσικού Μαθήματος

Abstract

Στην παρούσα διατριβή διερευνήθηκε με ποιον τρόπο ένας καινοτόμος τύπος δραστηριοτήτων, οι οποίες ονομάστηκαν «αισθητικές δραστηριότητες ροής», επηρεάζουν τον μαθητή της Α΄ δημοτικού, ως προς την εμπλοκή του στις διδακτικές διαδικασίες και ειδικότερα στις διαδικασίες της διδασκαλίας της Γλώσσας. Οι εν λόγω δραστηριότητες σχεδιάστηκαν με γνώμονα δύο θεωρητικούς προσανατολισμούς, τη θεωρία για τις εμπειρίες ροής και τη θεωρία για την ενιαιοποίηση των τεχνών (arts integration) με τα υπόλοιπα διδασκόμενα θέματα. Ο δοκιμαζόμενος τύπος δραστηριοτήτων είχε τους ίδιους ακαδημαϊκούς στόχους με τις παραδοσιακές δραστηριότητες του αναλυτικού προγράμματος σπουδών αλλά διαφορετικά χαρακτηριστικά: Παραδείγματος χάριν, οι πειραματικές δραστηριότητες αφορούσαν καταστάσεις αυξημένου ενδιαφέροντος, ολιστικής εμπλοκής, ελεγχόμενες από τα ίδια τα υποκείμενα και βιωμένες ως αυτοτελικές και δημιουργικές. Ο πληθυσμός-στόχος της έρευνας ήταν 220 μαθητές πρωτοσχολικής ηλικίας του Νομού Αττικής και του Νομού Μεσσηνίας. Προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα συγκριτικών μετρήσεων του πληθυσμού-στόχου επιλέχθηκε να σχηματιστούν πειραματικές ομάδες και ομάδες ελέγχου.Τα δεδομένα αντλήθηκαν με τη μέθοδο της συμμετοχικής παρατήρησης και καταγράφηκαν με ηχογραφήσεις και βιντεοσκοπήσεις, ενώ συλλέχθηκαν σε ειδικά δομημένα ημερολόγια και κλείδες. Επιπλέον, τα παιδιά συμπλήρωσαν την πεντάβαθμη κλίμακα smileyometer, για να εκφράσουν το επίπεδο ικανοποίησης που αισθάνθηκαν από τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες. Κάνοντας μια αποτίμηση των αποτελεσμάτων της έρευνας, αναδεικνύεται ότι η εφαρμογή των αισθητικών δραστηριοτήτων ροής δύναται να επιφέρει ενίσχυση της εμπλοκής των μαθητών πρωτοσχολικής ηλικίας στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας.Ειδικότερα, αναδείχθηκαν σημαντικά οφέλη ως προς διάφορες συνιστώσες της μαθησιακής εμπλοκής των παιδιών. Τα παιδιά των πειραματικών ομάδων επέδειξαν αυξημένη προφορική-λεκτική συμμετοχή στη διδακτική διαδικασία, ενώ η ενασχόλησή τους με τα διδασκόμενα γλωσσικά θέματα ήταν πολυτροπική-αισθητική, συγκριτικά με τα παιδιά των ομάδων ελέγχου. Επιπρόσθετα, παρατηρήθηκε ότι οι συμμετέχοντες των πειραματικών ομάδων ανταποκρίθηκαν πιο δημιουργικά στη διδακτική διαδικασία και ενεργοποιήθηκαν πιο πολύπλευρα-ολιστικά. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες στις αισθητικές δραστηριότητες ροής παρουσίασαν τόσο ακαδημαϊκές όσο και αισθητικές εστιάσεις ως προς τα διδασκόμενα θέματα και ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης συγκριτικά με τα παιδιά των ομάδων ελέγχου. Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν μια θετική προοπτική για την αυθόρμητη και βαθιά εμπλοκή των παιδιών στις διδακτικές διαδικασίες, μέσα από εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις, στις οποίες αξιοποιούνται τα πορίσματα της θεωρίας περί«εμπειριών ροής» (flow experiences) καθώς και η «ενιαιοποίηση της τέχνης» (arts integration) με τα υπόλοιπα διδασκόμενα θέματα.