Κλινικά, επιδημιολογικά, παθολογοανατομικά και ανοσοϊστοχημικά χαρακτηριστικά του σαρκώματος Kaposi σε Έλληνες ασθενείς

Abstract

Σκοπός της εργασίας ήταν η κλινική, επιδημιολογική, παθολογοανατομική καιανοσοΪστοχημική μελέτη του Σαρκώματος Kaposi σε έλληνες ασθενείς. Πρόκειται για μιααναδρομική μελέτη από το Α’ Eργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, από όπου συγκεντρώθηκανκαι μελετήθηκαν βιοψίες δέρματος με σάρκωμα Kaposi. Το Σάρκωμα Kaposi (ΚΣ) είναι ένακακόηθες νεόπλασμα του δέρματος που μπορεί να προσβάλει και τα εσωτερικά όργανα. Στη διεθνήβιβλιογραφία αναφαίρεται και ως Σάρκωμα Kaposi σχετιζόμενο με τον ερπητοϊό (KSHV) επειδήπροκαλείται από τον ερπητοϊό HHV8.Ο HHV-8 ήταν ο όγδοος ερπητοϊός του ανθρώπου που ταυτοποιήθηκε. Οι περισσότεροιανθρώπινοι ερπητοϊοί προκαλούν νοσήματα σε ανοσοεπαρκείς ξενιστές, σαν αποτέλεσμα είτε τηςενεργοποίησης της λανθάνουσας ερπητικής λοίμωξης, είτε λόγω του πολλαπλασιασμού τωνκυττάρων στα οποία βρίσκεται ο ιός. Ο HHV-8 και ο Ebstein-Bar virus (EBV) ανήκουν στηνομάδα των ερπητοϊών που μπορούν να προκαλέσουν κακοήθειες όπως λεμφοϋπερπλαστικέςδιαταραχές και λεμφώματα σε ανθρώπους και ζώα.Πρόκειται για μια αναδρομική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Α EργαστηρίουΠαθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου συγκεντρώθηκανκαι μελετήθηκαν εξήντα επτά (67) βιοψίες δέρματος με σάρκωμα Kaposi. Οι εικοσιτρείςπεριπτώσεις (23) αφορούν ασθενείς με νόσο HIV-ΚΣ ως πρωτοδιάγνωση, δεκαέξη (16)ηλικιωμένους με Κλασσικό Σάρκωμα Kaposi και είκοσι οκτώ (28) ασθενείς με ανοσοκαταστολήπου εμφάνισαν Ιατρογενές ΚΣ. Όλα τα δείγματα είχαν λειφθεί από βλάβες των κάτω άκρων. Στημελέτη αυτή χρησιμοποιήσαμε και βιοπτικό υλικό από 18 υγειείς εθελοντές του προσωπικού, μετάαπό τη συγκατάθεση τους σαν negative control group.Αναλυτικά:Η πρώτη ομάδα των ασθενών με AIDS-ΚΣ αποτελείται αποκλειστικά από άνδρες ασθενείς(φύλο: άνδρες/γυναίκες 23/0) με μέσο όρο ηλικίας τα 45 έτη (από 32 έως72).Η ομάδα των ασθενών με Κλασσικό-Μεσογειακό ΚΣ αποτελείται από 16 ασθενείς, 12 άνδρεςκαι 2 γυναίκες ( φύλο: άνδρες/γυναίκες 12/2) και μέσο όρο ηλικίας τα 68 έτη ( από 56 έως 82).Η τρίτη ομάδα αποτελείται από 28 ασθενείς με Σάρκωμα Kaposi – ανοσοκαταστολή, 23άνδρες και 5 γυναίκες (φύλο: άνδρες/γυναίκες 23/5) και μέσος όρος ηλικίας τα 46 έτη (από 23 έως63).Η τέταρτη ομάδα απότελείται από 91 AIDS- non ΚΣ ασθενείς. Από αυτούς, οι 77 ήταν άνδρεςκαι οι 14 γυναίκες (φύλο: άνδρες/γυναίκες 77/14) και ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 39 έτη (από 22έως 73). Οι ασθενείς επιλέγησαν τυχαία από τον πληθυσμό που παρακολουθείται στο εξωτερικόHIV ιατρείο της κληνικής της Παθολογικής Φυσιολογίας του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό» από τον Μάιο 2004 έως τον Ιούνιο του 2005. Οι προϋποθέσεις για την είσοδο στην μελέτηήταν η απούσια προδιαθεσικών παραγόντων για νευροπάθεια (φάρμακα, σακχαρώδης διαβήτης,διατροφικές ανεπάρκειες π.χ. έλλειψη Β12, τραυματισμοί). Όλοι οι ασθενείς έδωσαν συγκατάθεσηπριν την είσοδο τους στην μελέτη.Η ομάδα σύγκρισης αποτελείται από 18 εθελοντές 16 άνδρες και 2 γυναίκες (φύλο:άνδρες/γυναίκες 16/2) και μέσος όρος ηλικίας τα 42 έτη (από 17 έως 72).Η μέτρηση των θετικών νευρικών ινών και των απολήξεων τους έγινε με πολυκλωνικόαντίσωμα κουνελιού για το PGP 9.5 (protein gene product 9.5, σε φυσιολογικό ορό χοίρου) καιπραγματοποιήθικε με λογισμικό (Counter version 1.3) που έχει αναπτυχθεί στο Α εργαστηρίουΠαθολογικής Ανατομικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεγέθυνση x40.Αναλυτικά από κάθε παρασκεύασμα μετρήθηκαν οι νευρικές απολήξεις της επιδερμίδας ωςαπόλυτος αριθμός (νευρικές ίνες/mm2 ), της βασικής στοιβάδας της επιδερμίδας (νευρικές ίνες/mm2) και οι νευρικές ίνες που εισχωρούν στην δερμοεπιδερμική στοιβάδα από το χόριο (νευρικέςίνες/mm2).Από τα ευρήματά μας προκύπτει πως όσον αφορά το φύλο και στις τρείς ομάδες η εμφάνισητου σαρκώματος Kaposi ήταν συχνότερη στους άνδρες. Συνολικά από 67 ασθενείς με σάρκωμαKaposi οι 60 ήταν άνδρες και οι 7 ήταν γυναίκες (άνδρες/ γυναίκες: 60/7). Ο μέσος όρος ήλικίας,στην ομάδα των ασθενών με AIDS-ΚΣ είναι τα 45 έτη (από 32 έως 72), στην ομάδα των ασθενώνμε κλασικό ΚΣ είναι τα 65 έτη (από 56 έως 82) και στην ομάδα των ασθενών με Σάρκωμα Kaposi– ανοσοκαταστολή είναι τα 46 έτη (από 23 έως 63). Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών AIDSnonΚΣ είναι τα 39 έτη (από 22 έως 73).Η μελέτη των νευρικών ινών που βρίσκονται στην επιδερμίδα δείχνουν πως η σύγκριση τωννευρικών ινών τις επιδερμίδας των τριών ΚΣ ομάδων δεν αναδεικνύει στατιστικά σημαντικήδιαφορά, όλες όμως οι ομάδες ΚΣ καθώς και η ομάδα των AIDS-non ΚΣ παρουσιάζουν λιγότερεςεπιδερμιδικές νευρικές ίνες συγκριτικά με την control group (p<0.001). Από την σύγκριση μεταξύτων AIDS-non ΚΣ και των τριών ΚΣ ομάδων προκύπτει ότι οι ομάδες των ασθενών με ΚΣ έχουνλιγότερες νευρικές ίνες στην επιδερμίδα (AIDS-ΚΣ/ AIDS-non ΚΣ: p=0.003, M-KΣ/ AIDS-nonΚΣ:p=0.007, I-KΣ/ AIDS-non ΚΣ :p=0.007).Η μέτρηση των νευρικών ινών της βασικής στοιβάδας μεταξύ των τριών ομάδων ΚΣ δεναναδυκνύει στατιστικά σημαντικές διαφορές. Οι ομάδες AIDS-ΚΣ, Ι-ΚΣ και AIDS-non ΚΣσυγκρινόμενες με την ομάδα control εμφανίζουν λιγότερες νευρικές ίνες στη βασική στοιβάδα(AIDS-ΚΣ: p=0.015, Ι-ΚΣ: p=0.01 και AIDS-non ΚΣ: p<0.001), κάτι που δεν διαπιστώθηκε στηνμελέτη της ομάδας των Μ-ΚΣ και την ομάδα των control (p=0.09). Οι νευρικές ίνες της βασικήςστοιβάδας των τριών ΚΣ ομάδων συγκρήθηκαν και με την ομάδα AIDS-non ΚΣ καιδιαπιστώθηκαν σημαντικά λιγότερες νευρικές ίνες (AIDS-ΚΣ: p=0.004, Μ-ΚΣ και Ι-ΚΣ: p=0.007).Οι νευρικές ίνες που εισχωρούν στην επιδερμίδα είχαν στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύτων τριών ομάδων αλλά και με τις δύο όμάδες σύγκρισης δηλ. control group και AIDS-non ΚΣ. Ηστατιστική σύγκριση των νευρικών ινών που εισχωρούν στη δερμοεπιδερμιδική στοιβάδα δείχνειότι είναι περισσότερες στα παρασκευάσματα των ασθενών με κλασικό Kaposi`s sarcoma σε σχέσημε τα παρασκευάσματα ασθενών με AIDS-ΚΣ (p<0.001). Παρόμοια είναι και τα αποτελέσματαμεταξύ των ασθενών με Ι-ΚΣ και AIDS-ΚΣ (p=0.001). Οι νευρικές ίνες μεταξύ των M-ΚΣ και I-ΚΣ δεν δείχνει σημαντική στατιστική διαφορά (p=0.09), ενώ μεταξύ AIDS-non ΚΣ και AIDS-ΚΣδείχνει στατιστικά συμαντική μείωση των νευρικών ινών των ασθενών με AIDS-ΚΣ (p<0.001).Όλες οι ομάδες έχουν στατιστικά σημαντική μείωση των νευρικών ινών σε σύγκριση με την ομάδατων control (p<0.001).Ο ιός HIV φαίνεται από τα παραπάνω ότι δεν είναι ο μόνος που μπορεί να προκαλέσει μείωσηαυτών των νευρικών ινών αλλά και ο HHV-8 εύρημα που για πρώτη φορά αναφέρεται στηβιβλιογραφία.