Κοινωνικό Κεφάλαιο Και Τοπική Ανάπτυξη: Ο Ρόλος Της Οικογενειακής Εγγείας Ιδιοκτησίας

Abstract

ΕΙΣΑΓΩΓΗΠροερχόμενη από την κοινωνιολογία, η έννοια του Κοινωνικού Κεφαλαί ου (ΚΚ) χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο και από άλλες επιστήμες ως όχημα για τη διερεύνηση ενός ευρέως φάσματος θεμάτων, και τείνει να αποτελέσει το μεταμοντέρνο desideratum των προσεγγίσεων της κοινωνι κοοικονομικής ανάπτυξης.Σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρήσεις της έννοιας, ΚΚ συνιστούν οι θεσμοί, οι τυπικές και άτυπες σχέσεις, στάσεις και αξίες που ρυθμίζουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ατόμων, συνεισφέρουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, και παίζουν κύριο ρόλο στην ερμηνεία των ατομικών συμπεριφορών σε μικροοικονομικό επίπεδο (Dasgupta, 2000· Iyer, 2005.Η δημοτικότητα της έννοιας του ΚΚ οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό στην όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση της αποτυχίας των οικονομικών μοντέλων να εξηγήσουν την άνιση ανάπτυξη διαφόρων περιοχών, από το τοπικό έως το εθνικό επίπεδο, αν και ασκούνται σε αυτές οι ίδιες οικονομικές πολιτι κές (Mohan και Mohan, 2002· Sirven, 2004· Lee κ.ά., 2005. Ταυτόχρονα, απασχολεί εκείνους που διαμορφώνουν τη δημόσια πολιτική και αναζη τούν τις λύσεις κοινωνικών προβλημάτων με παράλληλη ελαχιστοποίηση του οικονομικού τους κόστους (Woolcock, 2001). Οι κοινωνικοί οικονομο λόγοι εμφανίζονται δεκτικοί σε ορισμένες κοινωνιολογικές ερμηνείες του ΚΚ, θεωρώντας ότι αυτό εξαρτάται από το γενικότερο τοπικό περιβάλλον και ανταποκρίνεται ανάλογα σε συγκεκριμένες πολιτικές που ασκούνται (Wallis κ.ά., 2004). Κατά τον Portes (1998), ο νεωτερισμός που κομίζει η έννοια του ΚΚ συνίσταται σε δύο πράγματα: πρώτον, στο ότι δίδει μεγάλη έμφαση στις θετικές επιπτώσεις της κοινωνικότητας, και, δεύτερον, στο ότι τις τοποθετεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διερεύνησης του κεφαλαίου, δίδο ντας προσοχή και σε άλλες, μη οικονομικές μορφές του, οι οποίες μπορεί να αποτελούν σημαντικές πηγές ισχύος και επιρροής. Η έννοια του ΚΚ μετριάζει την απόσταση μεταξύ των κοινωνιολογικών και οικονομικών προσεγγίσεων και προοπτικών, και για την οικονομική σκέψη αποτελεί μια διευρυμένη αντίληψη του κοινωνικο-οικονομικού γίγνεσθαι.Ο σκοπός της παρούσας εργασίας προσδιορίζεται από την εξής βασική υπόθεση εργασίας: οι πρακτικές διαχείρισης της οικογενειακής έγγειας ιδιοκτησίας διευκολύνουν -υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις-την οργά νωση κοινωνικών δικτύων, τα οποία συνιστούν ένα ΚΚ που ευνοεί την ατομική και οικογενειακή ευημερία, και προωθεί την τοπική ανάπτυξη. Με άλλα λόγια, διερευνάται εάν η οικογενειακή έγγεια ιδιοκτησία και οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις που αναπτύσσονται γύρω από αυτή, καθώς και οι αξίες και πρότυπα που τις διέπουν, όπως κληρονο μούνται στις τοπικές κοινωνίες από το παρελθόν, αποτελούν γενεσιουργό αιτία δημιουργίας ΚΚ, το οποίο συμμετέχει στη διαμόρφωση των διαδι κασιών και προτύπων της τοπικής ανάπτυξης. Η ΠΟΛΥΣΗΜΙΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΌσο διευρύνεται η χρήση της έννοιας του ΚΚ, τόσο ασαφέστερος καθί σταται ο προσδιορισμός της. Το αμάλγαμα ενός ευρέως φάσματος φαινο μένων στην έννοια αυτή εμπεριέχει τον κίνδυνο της θεωρητικής σύγχυσης (Κονιόρδος, 2006). Μεγάλο μέρος των επιστημονικών δημοσιευμάτων περί ...