Μεθοδολογίες Σχεδιασμού Και Αξιολόγησης Έξυπνων Ψηφιακών Περιβαλλόντων Για Τον Πολιτισμό Και Την Κοινωνία

Abstract

Καλωσορίζοντας τη νέα ψηφιακή εποχή ο Πολιτισμός και η κληρονομιά του ενσωματώνει καθημερινά όλο και περισσότερο την τεχνολογία και τις εφαρμογές της Πληροφορικής στην έρευνα και την καθημερινή του πρακτική. Η παρούσα διατριβή φιλοξενεί μια, ιδιαίτερα, εκτεταμένη έρευνα της διεθνούς βιβλιογραφίας αποδελτιώνοντας μια πληθώρα ψηφιακών συστημάτων που υποστηρίζουν με τις υπηρεσίες τους ποικίλα επιστημονικά πεδία του Πολιτισμού. Μέσα από την παραπάνω έρευνα καθίσταται σαφές ότι οι ψηφιακές υπηρεσίες που έχουν προταθεί έως σήμερα, στη μεγάλη πλειοψηφία τους, αφορούν την υποστήριξη των διαδικασιών της ψηφιοποίησης, της ψηφιακής διατήρησης και διάσωσης, αλλά και της οργάνωσης και γνωστοποίησης της πολιτισμικής πληροφορίας. Στη διατριβή αυτή προσπαθούμε να αποτυπώσουμε το επόμενο βήμα στη σχέση Πληροφορικής και Πολιτισμού, παίρνοντας σαν δεδομένο ότι η τεχνολογία δεν μένει σταθερή και καθημερινά τροφοδοτεί την ανθρωπότητα με νέα επιτεύγματα (Διαδίκτυο των Πραγμάτων, Επαυξημένη και Εικονική Πραγματικότητα, Σημασιολογικός Ιστός, Μη Επανδρωμένα Ιπτάμενα Οχήματα). Η απάντηση που προτείνει αυτή η διατριβή είναι ο εκσυγχρονισμός των ψηφιακών υπηρεσιών που υποστηρίζουν τις διαδικασίες διαχείρισης (καταγραφή, ψηφιοποίηση, οργάνωση, διάχυση, αξιοποίηση) της πολιτισμικής πληροφορίας ούτως ώστε να γίνουν περισσότερο επίκαιρες, προσαρμοστικές, επεκτάσιμες, εξατομικεύσιμες και αποτελεσματικές ή αλλιώς πιο «έξυπνες». Προτείνουμε τη δημιουργία έξυπνων ψηφιακών περιβαλλόντων που να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρουν έξυπνες υπηρεσίες για τον Πολιτισμό και την κληρονομιά του, με σύγχρονο τρόπο, αλλά και να υποστηρίζουν την βιωσιμότητα του φορέα που τα λειτουργεί. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, ένα ψηφιακό περιβάλλον χαρακτηρίζεται «έξυπνο» όταν προσπαθεί να αντιγράψει τις θεμελιώδεις ικανότητες του ανθρώπου και της φύσης προκειμένου να επιτύχει επαρκή πρόοδο στην επίλυση σύνθετων προβλημάτων. Για τη διατριβή αυτή, ένα έξυπνο ψηφιακό περιβάλλον (πλατφόρμα υπηρεσιών, σύστημα) για τον Πολιτισμό και την κληρονομιά του οφείλει να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο που να προσφέρει έξυπνες ψηφιακές υπηρεσίες τόσο σε ειδικούς και επαγγελματίες όσο και σε θιασώτες του Πολιτισμού, να καλλιεργεί ένα αίσθημα εμπιστοσύνης στους χρήστες του όσον αφορά τη διαχείριση της πολιτισμικής πληροφορίας, να προσφέρει υπηρεσίες ανεξάρτητα από το χώρο και το χρόνο που βρίσκεται ο χρήστης, να οπτικοποιεί την πολιτισμική πληροφορία με τρόπο που να απαντά στις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη, να διαχέει την πολιτισμική πληροφορία σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα κοινά και να ευαισθητοποιεί τους χρήστες πάνω σε ζητήματα διάσωσης της κληρονομιάς του Πολιτισμού. Μια σειρά από ερευνητικά ερωτήματα αναδύονται άμεσα: Πώς θα σχεδιάσουμε ένα σύγχρονο έξυπνο ψηφιακό περιβάλλον για τον Πολιτισμό και την κληρονομιά του; Πώς θα αξιολογήσουμε την προσφορά ενός τέτοιου περιβάλλοντος στην ικανοποίηση των χρηστών που το χρησιμοποιούν και των φορέων που το λειτουργούν;