Μετανάστευση Και Παλιννόστηση Νέων Ελλήνων Επιστημόνων

Abstract

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα έντονο κύμα μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό. Πολλοί είναι άτομα νέα σε ηλικία με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Ο αριθμός τους εμφανίζεται μετά το 2009 να σημειώνει σημαντική αύξηση. Το ζήτημα αυτό απασχολεί έντονα τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και την Ελληνική κοινωνία γενικότερα. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό δεν απασχολεί τη χώρα για πρώτη φορά καθώς η Ελλάδα αποτέλεσε χώρα αποστολής ενός σημαντικού αριθμού πολιτών της στο εξωτερικό και στο παρελθόν (τέτοιου είδους μεταναστευτικές ροές είχαν κάνει την εμφάνισή τους στην Ελλάδα ήδη από τα τέλη του 19ου αι.). Παράλληλα, όμως, με τον σημαντικό αριθμό Ελλήνων που μεταναστεύει στο εξωτερικό, παρατηρείται ταυτόχρονα και επιστροφή στην Ελλάδα, με σκοπό την μόνιμη εγκατάστασή του στη χώρα, ενός μικρότερου αριθμού Ελλήνων που βρίσκονταν στο εξωτερικό (όπως αντίστοιχα συνέβη και στο παρελθόν, πχ. τις δεκαετίες του ’60 και ’70). Έτσι, η παρούσα εξερχόμενη μετανάστευση από τη χώρα αντισταθμίζεται μερικώς από μια αντίστροφη εισροή παλιννοστησάντων. Η ευρύτερη περιοχή της Αθήνας έχει αναδειχθεί τόσο ως βασικός τόπος καταγωγής των σύγχρονων Ελλήνων εξερχόμενων μεταναστών από τη χώρα, όσο και εγκατάστασης των Ελλήνων παλιννοστησάντων που επιστρέφουν από το εξωτερικό. Η μετανάστευση αποτελεί ένα δημογραφικό και εντόνως χωρικό φαινόμενο το οποίο αποτελεί αντικείμενο μελέτης εδώ και αρκετές δεκαετίες. Η μετανάστευση ατόμων με υψηλές δεξιότητες, ειδικότερα, απασχολεί αρκετές χώρες παγκοσμίως, καθώς επιφέρει πλήθος επιπτώσεων (τόσο θετικές όσο και αρνητικές) στις χώρες αποστολής των μεταναστών. Η παρούσα διατριβή αποτελεί μία προσπάθεια συστηματικής μελέτης του φαινομένου της σύγχρονης εξερχόμενης μετανάστευσης των νέων σε ηλικία Ελλήνων επιστημόνων από τη χώρα, καταγραφής των βασικών χαρακτηριστικών της παλιννόστησης που καταγράφεται παράλληλα προς αυτή ─ως φαινομένου άμεσα συνδεδεμένου με το πρώτο─ και τέλος, ανίχνευσης ορισμένων από τις σημαντικότερες κοινωνικοδημογραφικές επιπτώσεις που έχει η εξέλιξη των παραπάνω σύνθετων φαινομένων στην περιοχή μελέτης, δηλαδή στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας. Τα ευρήματα της παρούσας διατριβής στηρίζονται πέραν των διαθέσιμων βιβλιογραφικών πηγών σε πρωτογενή έρευνα που διεξήχθη από τον συγγραφέα.