Μουσεία Και Ψηφιακές Τεχνολογίες

Abstract

Η ανά χείρας διδακτορική διατριβή εισάγει, ερευνά και αναδεικνύει την ύπαρξη, την έννοια και τα χαρακτηριστικά της «Μουσειακής Ψηφιακής Ατμόσφαιρας (ΜΨΑ)» (Museum Digital Atmosphere – MDA) σε μουσεία της Ελλάδας σήμερα. Συνεισφέρει στη συζήτηση αναφορικά με ζητήματα μουσειακής δεοντολογίας στον ψηφιακό κόσμο. Ως ατμόσφαιρα νοείται η συναισθηματική διάθεση που προκαλείται από διάφορους παράγοντες, καθώς και η αντίστοιχη ανταπόκριση του κοινού σε αυτούς. Δεδομένου ότι η Μουσειακή Ψηφιακή Ατμόσφαιρα αποτελεί νέο στοιχείο εμπλουτισμού της μουσειακής δεοντολογίας, η διατριβή στοχεύει να συμβάλει στην καταγραφή κανόνων ψηφιακής μουσειακής δεοντολογίας για τη διαχείριση της νέας ψηφιακής πραγματικότητας στα μουσεία, καθώς και να συνδράμει στην καθοδήγηση για τη λήψη ορθών και εκσυγχρονισμένων αποφάσεων, και τελικά στην ικανοποίηση του επισκέπτη. Η προσέγγιση έχει (Ι) θεωρητικό μέρος που πραγματεύεται την ιστορική πορεία των μουσείων με έμφαση στις ψηφιακές εφαρμογές, καθώς και ζητήματα μουσειακής δεο-ντολογίας. Ακολουθεί (ΙΙ) το ερευνητικό μέρος, όπου μελετάται η ψηφιακή μουσειακή ατμόσφαιρα ως συναισθηματική κατάσταση που δημιουργείται από την παρουσία και χρήση ψηφιακών εφαρμογών και τεχνολογιών. Για τον ορισμό και την επιβεβαίωση της Μουσειακής Ψηφιακής Ατμόσφαιρας αξιοποιήθηκε το μοντέλο SOR (Stimuli – Organism – Response), μοντέλο που χρησιμοποιείται για τη στοιχειοθέτηση της ατμόσφαιρας σε διάφορους χώρους. Η επίκληση και χρήση του μοντέλου SOR επιλέχτηκε για να αναδείξει, να επιβεβαιώσει και να ισχυροποιήσει την έννοια του όρου Μουσειακή Ψηφιακή Ατμόσφαιρα (ΜΨΑ). Η έρευνα ήταν ποιοτική και διενεργήθηκε με τη βοήθεια ημιδομημένων συνεντεύξεων, ενώ τα ευρήματα αξιολογήθηκαν με το εργαλείο της ανάλυσης περιεχομένου. Το ερευνητικό δείγμα αποτελείται από μουσειολόγους, υπεύθυνους μουσείων και δημιουργούς ψηφιακών εφαρμογών στον ελληνικό μουσειακό χώρο. Ως προς τα αποτελέσματά της, η έρευνα επιβεβαίωσε μέσω του μοντέλου SOR τη διαμόρφωση ψηφιακής ατμόσφαιρας στα μουσεία της Ελλάδας με σημείο αναφοράς τις ψηφιακές εφαρμογές. Παράλληλα, η έρευνα εμπλούτισε τις μεταβλητές του μοντέλου SOR με επιπλέον έννοιες και συναισθήματα σε πραγματικές καταστάσεις και χρόνο, καθώς προσέθεσε νέες κατηγορίες μεταβλητών, όπως η αισθητική και το περιεχόμενο της ψηφιακής εφαρμογής, η ιδιωτικότητα, τα αρώματα και οι ήχοι του περιβάλλοντος χώρου. Επιπλέον, ανέδειξε τη Μουσειακή Ψηφιακή Ατμόσφαιρα ως μετρήσιμο, άρα και διαχειρίσιμο, μέγεθος στο πλαίσιο επίκλησης και χρήσης κανόνων δεοντολογίας.