Πόλη, Ανταγωνιστικότητα Και Αρχιτεκτονική

Abstract

Κεντρικό αντικείμενο της διατριβής είναι η ανάδειξη της σημασίας και του ρόλου της γνωστικής διάστασης της εικόνας της πόλης, στα πλαίσια των στρατηγικών του χωρικού μάρκετινγκ το οποίο αντιπροσωπεύει ένα σύγχρονο, έμμεσο και υποστηρικτικό μέσο αστικής ανάπτυξης. Η τρέχουσα διεθνής βιβλιογραφία εστιάζει σε ένα μεγάλο βαθμό στους μηχανισμούς προώθησης ενός τόπου ως ιδανικό μέρος για επενδύσεις και τουρισμό, κυρίως ως αποτέλεσμα προσέλκυσης επενδύσεων. Η προσέγγιση αυτή παραλείπει εντούτοις τη σημαντικότητα της σχέσης μεταξύ της προβάλλουσας εικόνας μιας πόλης με τους κατοίκους της. Προσδίδεται μια προτεραιότητα στην εξωτερίκευση της εικόνας πόλης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, κατά τις διαδικασίες προώθησης, η οποία έχει ως συνέπεια την υποβάθμιση της εσωτερικής, τοπικής επίδρασής της στην καθημερινότητα και τους στόχους της εκάστοτε κοινότητας. Η διατριβή επιχειρεί να προσθέσει τη σημαντική προστιθέμενη αξία της εικόνας της πόλης στους κατοίκους της, δίχως ωστόσο να αποκλείεται η διάσταση της εξωστρέφειάς της στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον, αλλά αναδεικνύοντας μια συμπληρωματική οπτική, η οποία επικεντρώνεται στη γνωστική επαφή των κατοίκων με το αστικό περιβάλλον, τις επιδράσεις αυτού στη συμπεριφορά τους και ως εκ τούτου με τις προοπτικές και τις δυνατότητες του χωρικού σχεδιασμού. Η προστιθέμενη αξία αυτής της προσέγγισης έγκειται αρχικά στον παράγοντα της σημασίας που προσδίδει κάθε άτομο και κοινωνική ομάδα στα χαρακτηριστικά του αστικού τους περιβάλλοντος, σχηματίζοντας μέσω ενός γνωστικού χάρτη ένα σημασιολογικό πεδίο το οποίο αποτελεί και ταυτόχρονα τη βάση διαμόρφωσης αστικών και αντιληπτικών εικόνων. Η ειδοποιός διαφορά, με τις συνήθεις τακτικές χωρικού μάρκετινγκ, είναι ότι κατά αυτόν τον τρόπο η εικόνα διαμορφώνεται μέσα από την αστική εμπειρία και τη σημασία που προσδίδουν οι κάτοικοι μιας πόλης. Η σημασία αυτή των αστικών εικόνων αντιπροσωπεύει μια συλλογική κοινωνική εικόνα, ή καλύτερα μια ποικιλία από σημασιολογικές, αντιληπτικές, αστικές εικόνες. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας προσφέρει μια πολύτιμη βάση αξιολόγησης του αστικού περιβάλλοντος, η οποία καταλήγει σε καθημερινές εκτιμήσεις και επιλογές, οι οποίες με τη σειρά τους επιδρούν σημαντικά στον τρόπο συμπεριφοράς των κατοίκων. Οι διαδικασίες μέσω των οποίων τα διάφορα χωρικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους, ως συνέπεια αυτής της γνωστικής και σημασιολογικής επαφής των κατοίκων με την πόλη τους, αποτελεί κεντρικό αντικείμενο της διατριβής με σκοπό την κατανόησή τους, έτσι ώστε να είναι δυνατόν να λαμβάνονται υπόψιν κατά τις διαδικασίες του χωρικού σχεδιασμού και των πολιτικών αστικής ανάπτυξης. Τα χαρακτηριστικά αυτά αναπτύσσονται ως συμπέρασμα της θεωρητικής έρευνας και αναπτύσσονται σε ένα προτεινόμενο πλαίσιο - συνθήκη, με το όρο landma(r)king.Οι εικόνες της πόλης που διαμορφώνουν οι κάτοικοί της, αντιπροσωπεύουν το επικοινωνιακό, αντιληπτικό, γνωστικό, έρεισμα της κοινωνικότητάς τους, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν τόσο τις καθημερινές χωρικές επιλογές όσο και εν τέλει τη συμπεριφορά τους. Στην περίπτωση κατά την οποία οι χωρικές συνθήκες μεταλλάσσονται έτσι ώστε να επηρεάζουν τις διαδικασίες μέσω των οποίων διαμορφώνονται οι εικόνες της πόλης, π.χ. παρεμβάσεις αστικής αναγέννησης (μια συνθήκη landma(r)king), η αλλαγή αυτή δρα καταλυτικά στον τρόπο συμπεριφοράς των κατοίκων αποτελώντας έτσι ένα χρήσιμο εργαλείο χωρικού σχεδιασμού και αστικής πολιτικής. Επιπλέον, εκτός της κοινωνικής επίδρασης των εικόνων μιας πόλης στη συμπεριφορά των κατοίκων, το σημασιολογικό τους πεδίο δημιουργεί συμβολισμό. Όταν αποδίδεται κοινωνική σημασία σε στοιχεία του αστικού χώρου, π.χ. ιστορικά μνημεία, αναπόφευκτα αναπτύσσεται μια συμβολική αναφορά, για παράδειγμα πολιτιστικής κληρονομιάς, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της συλλογικής ταυτότητας μιας πόλης (ως κοινωνία). Η δυναμική του συμβολισμού στην προώθηση και προβολή των εικόνων μιας πόλης είναι σημαντική, διότι βασίζεται ακριβώς στο γεγονός της συναισθηματικής ταύτισης που κατέχει ένα σύμβολο, π.χ. το ιστορικό μνημείο, λόγω της κοινωνικής σημασίας που υποδηλώνει. Επομένως, η προβολή και το μάρκετινγκ ενός τόπου περιλαμβάνει δυο ξεχωριστές, αλλά αλληλένδετες διαδικασίες, αυτήν της αναγνώρισης και του προσδιορισμού των συμβολικών στοιχείων κοινωνικής σημασίας της εκάστοτε πόλης και εκείνη της ανάδειξης αυτών ως συγκριτικό πλεονέκτημα κοινωνικής, πολιτιστικής και χωρικής διαφοροποίησης.Κεντρική υπόθεση της διατριβής, και στις δυο περιπτώσεις της κοινωνικής και συμβολικής διάστασης των εικόνων μιας πόλης, είναι η σημασία των διαδικασιών διαμόρφωσής τους, ούτως ώστε να προέρχονται ή να συντίθενται από αυτογενή στοιχεία του αστικού περιβάλλοντος, μέσω του γνωστικού. Με αυτόν τον τρόπο, αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό μωσαϊκό της προσωπικότητας του κάθε κοινωνικού συνόλου της πόλης, συμβάλλοντας θετικά στη συμπεριφορά των κατοίκων, αλλά και προσφέροντας μια πηγή άντλησης συμβολικών εικόνων απαραίτητων στις στρατηγικές του χωρικού μάρκετινγκ.