Συνεργατική Μάθηση Με Τη Χρήση Τεχνολογιών Διάδρασης Σε Αλληλεπιδραστικές Επιφάνειες

Abstract

Η παρούσα διατριβή θέτει ως αφετηριακό της σημείο τη συνεργατική μάθηση ως σύνολο διδακτικών τεχνικών, μέσω των οποίων οι μαθητές μεγιστοποιούν την κατανόησή τους, καθώς και την κατανόηση των άλλων. Επιπλέον, εστιάζει στην έννοια του φυσικού χώρου μάθησης μέσα στον οποίο εμπεριέχονται οι διαδραστικές εκπαιδευτικές τεχνολογίες. Η διατριβή εστιάζει σε τρεις συνεργατικές τεχνολογίες: στα διαδραστικά τραπέζια πολλών χρηστών, στις μεγάλες διαδραστικές οθόνες πολλών χρηστών και στους υπολογιστές με πολλά ποντίκια. Συγκρίνει την αντίληψη ευχρηστίας των μαθητών στις τεχνολογίες αυτές με δείγμα (N=76) που αποτελείται από μαθητές της ΣΤ΄ Δημοτικού. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι το διαδραστικό τραπέζι προσφέρει μεγαλύτερη ικανοποίηση στους μαθητές, τόσο από τη χρήση του, όσο και από τη συνεργασία μεταξύ των μελών μίας ομάδας. Yπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλεί τον λιγότερο αντιληπτό φυσικό φόρτο στους μαθητές. Η μεγάλη διαδραστική οθόνη φαίνεται πως προκαλεί τον λιγότερο αντιληπτό γνωστικό φόρτο, ενώ ο υπολογιστής με τα πολλά ποντίκια δεν υπερτερεί σε κάποιον από τους άξονες σύγκρισης. Η υποκειμενική αντίληψη ευχρηστίας στα αγόρια δε διαφέρει από εκείνη στα κορίτσια. Το διαδραστικό τραπέζι φαίνεται να είναι συγκριτικά, με βάση την εμπειρία των μαθητών, η πλέον υποσχόμενη τεχνολογία για την υποστήριξη συνεργατικών δραστηριοτήτων στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση από ομάδες μαθητών που βρίσκονται στον ίδιο φυσικό χώρο και, έτσι, μελετάται διεξοδικά από την άποψη των τεχνολογικών χαρακτηριστικών του και της καταγεγραμμένης χρήσης του στην εκπαίδευση. Η κύρια έρευνα πραγματοποιείται σε μαθητές 12 και 13 χρόνων (N=60) για τη διεξαγωγή συνεργατικών δραστηριοτήτων σε ομάδες τεσσάρων ατόμων. Το δείγμα απαρτίζουν τετραμελείς ομάδες δύο αγοριών και δύο κοριτσιών, με σταθμισμένη την πρότερη καταγεγραμμένη ακαδημαϊκή τους επίδοση. Οι μαθητές υψηλής και μέτριας επίδοσης σχηματίζουν υπο-ομάδες του δείγματος (συνολικά και ανά ηλικιακή κατηγορία). Οι δραστηριότητες πραγματοποιούνται ομαδικά σε διαδραστικό τραπέζι και σε περιβάλλον οπτικού προγραμματισμού πολλών χρηστών το οποίο σχεδιάστηκε εξ ολοκλήρου για τη διατριβή. Για την ενίσχυση της διαπραγμάτευσης μεταξύ των μαθητών προτείνεται μία μέθοδος για τη συναινετική εκτέλεση των προγραμμάτων, η Συναίνεση-Ανοχή. Συγκρίνεται η κατάσταση πολλαπλής αφής, απλής αφής και η ατομική χρήση. Μελετάται η συσχέτιση των μαθησιακών αποτελεσμάτων με τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία των μαθητών και συμπεραίνεται πως τα μαθησιακά αποτελέσματα δε διαφέρουν γενικά, ωστόσο, καταγράφονται διαφορές στο πώς προκύπτουν. Οι μαθητές με την πρότερη χαμηλότερη ακαδημαϊκή επίδοση φαίνεται πως ευνοούνται συγκριτικά στην κατάσταση πολλαπλής αφής, ενώ αντίστοιχη συσχέτιση δεν εμφανίζεται σε καμία άλλη κατάσταση για τη συγκεκριμένη κατηγορία μαθητών. Τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζουν σημαντική στατιστικά διαφορά στο επίπεδο των διαλόγων ανάμεσα στις δύο καταστάσεις στις οποίες οι μαθητές εργάστηκαν ομαδικά. Φαίνεται πως κατά τη χρήση του διαδραστικού τραπεζιού στην κατάσταση απλής αφής οι μαθητές είναι πιο διστακτικοί στην ανάληψη της ευθύνης της διεπαφής με το διαδραστικό τραπέζι για λογαριασμό της ομάδας τους. Η Συναίνεση-Ανοχή χρησιμοποιήθηκε για να ενισχυθεί η διαπραγμάτευση εντός των ομάδων κάτι που δείχνει να λειτούργησε θετικά στις καταστάσεις όπου οι μαθητές δούλεψαν σε ομάδες. Τα συμπεράσματα της κύριας μελέτης εντάσσονται στο γενικό πλαίσιο της συνεργατικής μάθησης. Έμφαση δίνεται στον ρόλο της ισοτιμίας των μελών της ομάδας χωρίς την ύπαρξη ξεχωριστών ρόλων ανά μαθητή, στην ελευθερία έκφρασης εντός ομάδας και στην αρχή της Συναίνεσης-Ανοχής.