Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων Επιλογής Τύπου Σύμβασης Κατασκευής Στα Πλαίσια Της Διαχείρισης Έργων Οδοποιίας

Abstract

Η διδακτορική έρευνα στοχεύει στη, με επιστημονικές μεθόδους, συστηματοποίηση και βελτιστοποίηση της διαδικασίας επιλογής τύπου σύμβασης, σε ότι αφορά στον τρόπο καταβολής του εργολαβικού ανταλλάγματος, για την κατασκευή έργων οδοποιίας στην Ελλάδα. Προτείνει ένα σύστημα υποστήριξης αποφάσεων επιλογής τύπου σύμβασης για την βέλτιστη λήψη αποφάσεων από τις αναθέτουσες αρχές, αντλώντας από την αποκτηθείσα εμπειρία των στελεχών αναθετουσών αρχών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και εφαρμόζοντας μεθόδους λήψης αποφάσεων πολλαπλών κριτηρίων. Αφού προσδιορίσθηκαν οι επτά επικρατέστεροι εναλλακτικοί τύποι συμβάσεων κατασκευής έργων που εφαρμόζονται παγκοσμίως και καταγράφηκαν τα πλεονεκτήματα, μειονεκτήματα και η χρησιμότητα τους, προσδιορίσθηκαν εννέα κριτήρια επιλογής. Στην συνέχεια αξιοποιήθηκε, με κατάλληλο ερωτηματολόγιο, η εμπειρία 91 στελεχών του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα στην διαχείριση έργων οδοποιίας σε διάφορες χώρες, για τον καθορισμό μονοσήμαντων τιμών αξιολόγησης της επίδοσης των επτά τύπων συμβάσεων έναντι των εννέα κριτηρίων επιλογής. Οι προκύπτουσες τιμές αξιολόγησης χρησιμοποιούνται σε τρεις μεθόδους λήψης αποφάσεων πολλαπλών κριτηρίων (MAUT, PROMETHEE και TOPSIS) για την επιλογή του καταλληλότερου ΤΣ. Επίσης, έγινε και εφαρμογή του συστήματος υποστήριξης ομαδικής απόφασης PROMETHEE GDSS για την λήψη ομαδικής απόφασης 14 επιλεγμένων εμπειρογνωμόνων. Για την εφαρμογή των μεθόδων αυτών καθορίστηκαν δύο πιλοτικά έργα, ένα κοινό έργο οδοποιίας και ένα κατασκευής γέφυρας ορόσημου, με διαφορετικά χαρακτηριστικά και ανάγκες της αναθέτουσας αρχής και για το καθένα σταθμίστηκαν τα κριτήρια επιλογής με τρεις μεθόδους (τροποποιημένη μέθοδος του Simos, την διεργασία αναλυτικής ιεράρχησης και την μέθοδο του προγραμματισμού στόχου). Από την συγκριτική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι όλες είναι εφαρμόσιμες στην επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος. Σημαντικό αποτέλεσμα ήταν ότι ο τύπος σύμβασης με «συμπλήρωση τιμολογίου», που εφαρμόζεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων για την κατασκευή έργων οδοποιίας στην Ελλάδα, δεν προέκυψε σε καμία περίπτωση ως ο επικρατέστερος τύπος σύμβασης. Για τον λόγο αυτό η παρούσα διατριβή προτείνει τη δυνατότητα επιλογής τύπων συμβάσεων για δημόσια έργα στην Ελλάδα και αυτών του «κόστος συν σταθερό όφελος», «κόστος συν κίνητρο και «εγγυημένη μέγιστη τιμή» αλλά και του «κόστος συν ποσοστό όφελος» και της δυνατότητας απόδοσης πριμ ή εφαρμογής ρήτρας ανάλογα με την μείωση ή αύξηση του χρόνου, για τα οποία ήδη υπάρχει πρόβλεψη στην νομοθεσία αλλά δεν γίνεται ιδιαίτερη εφαρμογή στα έργα οδοποιίας. Παράλληλα, οριστικοποιεί τα απαραίτητα κριτήρια επιλογής που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να σταθμίζονται από τις αναθέτουσες αρχές και δίνονται σχετικές τιμές αξιολόγησης των εναλλακτικών επιλογών. Τέλος, η παρούσα έρευνα προτείνει ένα σύστημα υποστήριξης της απόφασης επιλογής τύπου σύμβασης βασιζόμενη στην «πολυκριτηριακή θεωρία χρησιμότητας» με οριακές τιμές χρησιμότητας τις μέσες τιμές αξιολόγησης και στην εφαρμογή της «διεργασίας αναλυτικής ιεράρχησης» διά μέσου του λογισμικού «Expert Choice 2000 2nd Edition» για τον υπολογισμό των βαρών των κριτηρίων επιλογής ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του έργου και τις ανάγκες της αναθέτουσας αρχής.