Φυσικές Και Ανθρωπογενείς Επιπτώσεις Στην Ποιότητα Των Νερών Και Εδαφών Της Ανατολικής Αττικής

Abstract

Η διατριβή πραγματεύεται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπόγειων, επιφανειακών νερών και εδαφών στη λεκάνη Μεσογείων Ανατολικής Αττικής και την εκτίμηση του υδρολογικού ισοζυγίου στις δύο λεκάνες απορροής Ερασίνου και Μεγάλου Ρέματος. Σκοπός είναι η διερεύνηση των φυσικών κι ανθρωπογενών επιδράσεων που συμβάλλουν στην διαφοροποίηση της ποιότητας των υδατικών κι εδαφικών πόρων της περιοχής. Η εκτίμηση του υδρολογικού ισοζυγίου κατά το υδρολογικό έτος 2005-2006 βασίστηκε σε εβδομαδιαίες μετρήσεις της παροχής του Ερασίνου και Μεγάλου Ρέματος σε σημεία πλησίον των εκβολών τους. Στην υδρολογική λεκάνη Μεγάλου Ρέματος η επιφανειακή απορροή αποτελεί το 28,1%, η κατείσδυση το 12,9% και η εξατμισοδιαπνοή το 59% του ύψους βροχής ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά στη λεκάνη Ερασίνου είναι 13,1%, 27,9% και 59%.Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των εδαφών φανερώνουν αλκαλικά, άγονα εδάφη, επιρρεπή στη διάβρωση, με χαμηλά ποσοστά οργανικής ουσίας και υψηλές τιμές φωσφόρου και ποσοστών αζώτου και επικράτηση χονδρόκοκκων κλασμάτων της άμμου. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των υπόγειων υδάτων αξιολογήθηκαν βάσει της συλλογής 86 δειγμάτων σε τέσσερις περιόδους, μία ξηρή και μία υγρή κατά τα υδρολογικά έτη 2005-2006 και 2006-2007 αντίστοιχα. Τα ύδατα των τεταρτογενών και νεογενών σχηματισμών παρουσιάζουν παρεμφερή χημική σύσταση, με υψηλές τιμές TDS και συγκεντρώσεων Na+, Cl- και SO4=. Τα ύδατα των ανθρακικών σχηματισμών παρουσιάζουν καλύτερη ποιότητα. Τα ύδατα της παράκτιας ζώνης παρουσιάζουν υψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας και συγκεντρώσεων Na+ και Cl-. Υψηλές συγκεντρώσεις ιόντων NO3- βρέθηκαν στα υπόγεια νερά που στην πλειοψηφία τους ξεπερνούν το ανώτατο όριο ποσιμότητας. H απουσία αποχετευτικού συστήματος αντικατοπτρίζεται στις υψηλές συγκεντρώσεις ιόντων ΝΗ4+ και ΡΟ43- και SO4=. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επιφανειακών υδάτων, του Ερασίνου και του Μεγάλου Ρέματος αξιολογήθηκαν βάσει της εποχικής συλλογής δειγμάτων κατά μήκος των ρεμάτων, 3 σημεία δειγματοληψίας από τον Ερασίνο και 5 σημεία απ’ το Μεγάλο Ρέμα.Στο Μεγάλο Ρέμα παρατηρήθηκε διαφοροποίηση της χημικής σύνθεσης μεταξύ του κύριου κλάδου και του δευτερεύοντα Βαλανήρη. Η αλατότητα και οι συγκεντρώσεις των στοιχείων Na, Cl, SO4 και ΝΟ3 παρατηρήθηκαν μειωμένες στον Βαλανήρη. Τα νιτρικά ιόντα παρατηρούνται αυξημένα στα σημεία του κεντρικού κλάδου. Στην εκβολή παρατηρούνται αυξημένες συγκεντρώσεις ΡΟ43-, λόγω της εισροής αστικών λυμάτων και υψηλές συγκεντρώσεις Na+, Cl- και SO4=, λόγω μεταφοράς θαλάσσιου αερολύματος. Τα ύδατα του Ερασίνου παρουσιάζουν υψηλότερη αλατότητα απ’ την αντίστοιχη του Μεγάλου Ρέματος. Οι συγκεντρώσεις ΡΟ43-, ΝΗ4+ και ΝΟ3- παρατηρούνται αυξημένες στ’ ανάντη σημεία του υδρορέματος.Ομοιότητα παρατηρείται μεταξύ των χωρικών κατανομών των περισσότερων βαρέων μετάλλων των υπόγειων υδάτων και των αντίστοιχων δεσμευμένων μορφών στο πλέγμα των πρωτογενών ορυκτών με αυξητικές τάσεις προς το δυτικό και νότιο τμήμα της περιοχής έρευνας. Η απουσία συσχέτισης στις χωρικές κατανομές των περισσοτέρων βαρέων μετάλλων μεταξύ των υπόγειων νερών και των αντίστοιχων υδατοδιαλυτών μορφών των εδαφών, επιβεβαιώνει τη γεωγενή προέλευση των βαρέων μετάλλων στα υπόγεια νερά.