Ψυχολογικά Χαρακτηριστικά Γονιών Παιδιών Με Σακχαρώδη Διαβήτη Και Ο Ρόλος Τους Στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Abstract

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τα χρόνια νοσήματα, όπως είναι ο παιδικός σακχαρώδης διαβήτης (Σ.Δ.), αποτελούν πρόκληση για τα παιδιά που αντιμετωπίζουν το νόσημα αλλά και για τις οικογένειές τους. Ο Σ.Δ. τύπου 1 χαρακτηρίζεται από μια σύνθετη διαχείριση της θεραπευτικής αγωγής που έχει σωματική και ψυχολογική επίδραση σε ολόκληρη την οικογένεια. ΣΚΟΠΟΣ: Σκοπός της παρούσης διδακτορικής διατριβής είναι η ανίχνευση κοινωνικοδημογραφικών παραγόντων που επηρεάζουν τη ψυχική κατάσταση των γονέων με παιδιά που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, όπως αυτή εκφράζεται από την κλίμακα ψυχοπαθολογίας SCL – 90, την κλίμακα εξωτερικής ντροπής (OAS), την κλίμακα για το βίωμα της ντροπής (ESS), την πνευματικότητα και το οικογενειακό περιβάλλον.ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 2016 στα παιδιατρικά νοσοκομεία Αθηνών και Πατρών και στην παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου Ιωαννίνων. Στην έρευνα συμμετείχαν 285 γονείς των παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη που δέχθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα. Τα ερευνητικά εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: α) η Κλίμακα Οικογενειακού Περιβάλλοντος (Family Environment Scale, Form R-FES), β) το Ερωτηματολόγιο Επιθετικότητας και Κατεύθυνσης της Επιθετικότητας (Hostility and Direction of Hostility Questionnaire - HDHQ), γ) η Κλίμακα Ψυχοπαθολογίας (Symptom Checklist 90-R - SCL-90), δ) η Κλίμακα Αυτοεκτίμησης του Άγχους του Spielberger (State - Trait Anxiety Inventory - STAI), ε) η Κλίμακα Εξωτερικής Ντροπής(Other As Shamer Scale-OAS), στ) η Κλίμακα για το Βίωμα της Ντροπής (Experience of Shame Scale-ESS) και ακόμη ένα ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε ερωτήσεις για τα κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία τους.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Η παρούσα εργασία είχε δύο στόχους, ο πρώτος εκ των οποίων ήταν η ανίχνευση των παραγόντων που επηρεάζουν την ψυχοπαθολογία των γονέων και ο δεύτερος η διευκρίνιση της επιρροής της ντροπής ως ενδιάμεσος παράγοντας μεταξύ των δημογραφικών παραγόντων και της ψυχοπαθολογίας των γονέων.Στα πλαίσια αυτών των στόχων, βρέθηκε πως η ψυχοπαθολογία των γονέων όπως αυτή εκφράζεται από το γενικό δείκτη συμπτωμάτων, την κλίμακα για το βίωμα της ντροπής και την κλίμακα εξωτερικής ντροπής είναι ασθενώς αρνητικά συσχετισμένη με τη διάρκεια της ασθένειας γεγονός που υποδεικνύει πως με την πάροδο του χρόνου οι γονείς αποδέχονται τις αλλαγές στην προσωπική και τη οικογενειακή τους ζωή που συμβαίνουν λόγω της ασθένειας του παιδιού τους, δημιουργώντας αυτοματισμούς στην καθημερινότητά τους,μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τις συνέπειες του αρχικού ψυχοσυναισθηματικού σοκ τόσο σε επίπεδο ψυχοπαθολογίας όσο και σε επίπεδο εσωτερικής και εξωτερικής ντροπής.Στο ίδιο πνεύμα βρέθηκε πως η ηλικία του γονέα έχει άμεση αρνητική επίδραση στην εξωτερική ντροπή και έμμεση αρνητική επίδραση στην σωματοποίηση. Στην παρούσα έρευνα επιβεβαιώνεται η διαφορετικότητα ανδρών και γυναικών καθώς το φύλο «Άνδρας» του γονέα είχε άμεση μειωτική επίδραση στην εξωτερική ντροπή, και αυξητικές επιδράσεις στην κατάθλιψη, το άγχος και τη σωματοποίηση.Επιπλέον, ο τόπος διαμονής, το εκπαιδευτικό επίπεδο, το φύλο του παιδιού και η προέλευση του ονόματος του παιδιού συμμετέχουν σε αλληλεπιδράσεις που επηρεάζουν την ψυχοπαθολογία των γονέων όπως αυτή εκφράζεται στις κλίμακες που μελετήθηκαν.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η αναγνώριση της επιρροής των κοινωνικοδημογραφικών παραγόντων στην ψυχοπαθολογία των γονέων αναδεικνύει ως αναγκαίες στοχευμένες παρεμβάσεις βοηθώντας τους να γίνουν περισσότερο αποτελεσματικοί στην υποστήριξη των παιδιών τους στην αντιμετώπιση της ασθένειας του σακχαρώδη διαβήτη. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Διαβήτης, ψυχοπαθολογία, ντροπή, γονείς, παιδί.