Мектепке Дейінгі Ересек Жастағы Балалардың Эмоционалдық Интеллектінің Дамуына Сюжеттік-Рөлдік Ойынның Әсері

Abstract

The development of the emotional intelligence of older preschool children is relevant, as it is closely related to the personal development of the child, the formation of his feelings and emotions is carried out mainly through the emotional perception of the world around him. The article discusses the role of the role-playing game as a creative activity of children of senior preschool age, in which they take on “adult” roles and reproduce the activities of adults and the relationship between them in game conditions. Mastering the social role, children acquire life experience, saturated with new emotions and content, consolidate knowledge of new forms of communication and interaction, expand vocabulary, acquire social skills, and achieve a positive emotional state. In the role-playing game, children develop fantasy, the ability to concentrate attention, the ability to express their feelings, restrain desires, control their actions, and voluntary behaviour. The authors focus on the fact that a role-playing game contributes to the development of emotional intelligence, teaches you to understand and control your own and the emotions of others, understand the emotional state of the game participants, empathize, establish friendly relations with partners in the game, work in a team, comprehend the values of mutual understanding, acceptance , forgiveness. According to the authors, the attractiveness of a role-playing game as a teaching tool for the development of emotional intelligence in pre-schoolers is based on its potential, which manifests itself in the emotional richness of the game process, in role-playing behaviour, in building game dialogues, in the creative expression of existing ideas and impressions, in transformation and enriching the children’s experience. Keywords: older pre-schooler; role-playing game; emotions; intellect; connection between emotion and intellect; emotional intelligence. Мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың эмоционалдық интеллектінің дамуы өзекті болып табылады, өйткені ол баланың жеке дамуымен тығыз байланысты, оның сезімдері мен эмоцияларын қалыптастыру негізінен қоршаған әлемді эмоционалды қабылдау арқылы жүзеге асырылады. Мақалада мектепке дейінгі ересек жастағы балалардың шығармашылық әрекеті ретінде сюжеттік- рөлдік ойынның маңыздылығы, яғни олардың «ересек» рөлдерді қабылдай отырып, ойын жағдайында ересектердің әрекеттерін және олардың арасындағы қарым-қатынастары талқыланады. Әлеуметтік рөлді меңгере отырып, балалар жаңа эмоциялар мен мазмұнға қаныққан өмірлік тәжірибеге ие болады, қарым-қатынас пен өзара әрекеттесудің жаңа формалары туралы білімдерін бекітеді, сөздік қорын кеңейтеді, әлеуметтік дағдыларды игереді, жағымды эмоционалдық жағдайға қол жеткізеді. Сюжеттік-рөлдік ойында балалардың қиялы, зейіні, өз сезімдерін білдіруі, қалауларын тежеу, өз әрекеттерін бақылауы, ерікті мінез-құлқы дамиды. Авторлар сюжеттік-рөлдік ойын эмоционалдық интеллекттің дамуына ықпал ететініне, өзінің және өзгелердің эмоцияларын түсініп, басқаруға, ойынға қатысушылардың эмоционалдық жағдайын түсінуге, эмпатияға, серіктестермен достық қарым-қатынас орнатуға, ойында топпен жұмыс жасау, өзара түсіністік, қабылдау, кешіру құндылықтарын түсінуге басты назар аудараған. Авторлардың пікірінше, мектеп жасына дейінгі балалардың эмоционалдық интеллектісін дамытудың оқыту құралы ретінде сюжеттік-рөлдік ойынның әсері оның әлеуетіне негізделген, ол ойын үрдісінің эмоционалды байлығында, рөлдік мінез-құлықта, ойын диалогтарын құру, бар идеялар мен әсерлерді шығармашылықпен көрсету, балалардың тәжірибесін түрлендіру және байыту болып табылады. Түйін сөздер: мектепке дейінгі ересек жастағы балалар, сюжеттік-рөлдік ойын, эмоция, баланың жеке дамуы, эмоционалдық интеллект. Развитие эмоционального интеллекта детей старшего дошкольного возраста является актуальной, так как тесно связана с личностным развитием ребенка, формирование его чувств и эмоций осуществляется в основном через эмоциональной восприятие окружающего мира. В статье рассматривается роль сюжетно-ролевой игры как творческой деятельности детей старшего дошкольного возраста, в которой они берут на себя «взрослые» роли и в игровых условиях воспроизводят деятельность взрослых и отношения между ними. Осваивая социальную роль, дети приобретают жизненный опыт, насыщенный новыми эмоциями и содержанием, закрепляют знание новых форм общения и взаимодействия, расширяют словарный запас, приобретают социальные навыки, достигают позитивного эмоционального состояния. В сюжетно-ролевой игре у детей развивается фантазия, способность концентрировать внимание, способность к проявлению своих чувств, сдерживанию желаний, к контролю за своими действиями, произвольному поведению. Авторы акцентируют внимание на то, что сюжетно-ролевая игра способствует развитию эмоционального интеллекта, учит понимать и контролировать свои и эмоции окружающих, понимать эмоциональное состояние участников игры, сопереживать, налаживать дружеские отношения с партнерами по игре, работать в команде, постигать ценности взаимопонимания, принятия, прощения. По мнению авторов, привлекательность сюжетно-ролевой игры как обучающего инструмента для развития эмоционального интеллекта у дошкольников основана на ее потенциале, который проявляется в эмоциональной насыщенности игрового процесса, в ролевом поведении, в построении игровых диалогов, в творческом выражении существующих идей и впечатлений, в трансформации и обогащении детского опыта. Ключевые слова: старший дошкольник; сюжетно-ролевая игра; эмоции; личностное развитие ребенка; эмоциональный интеллект.