Съвременниците На Борбата За Независима Българска Църква – За Какво Всъщност Говорят Те (Никола Сапунов И Иван Найденов)

Abstract

Two Activists in the Struggle for an Independent Bulgarian Church: What Are They Actually Saying? (Nikola Sapunov and Ivan Naydenov) This paper uncovers a slightly different picture of the struggle for an independent Bulgarian Church and deals with the texts of two of its participants: the memoir and diary of Nikola Sapunov (1815–1861) and the correspondence of and some other texts by Ivan Naydenov (1834–1910). Apart from patriotism, martyrdom and political plans, which are also often problematized, there are also personal partialities, hostilities, ambitions, and financial motives. For many activists, the authority of the Ottoman Sultan (who was also a Caliph, the religious leader of all Muslims) and keeping his firman in force were very important. The confessional mobility within Christianity characterized the life of Sapunov and some other activists generated tensions and polemics, but not clashes on a great scale. The relations with foreign factors, primarily Russia, were also important. They were complicated and included not only different forms of interferences, but also deliberate demands for such an intervention and efforts to provoke it and follow foreign models, mostly the Greek one. Keywords: Nikola Sapunov, Ivan Naydenov, Bulgarian Church, confessional mobility, financial motives Dwaj uczestnicy walki o niezależny Kościół bułgarski. O czym właściwie mówią? (Nikoła Sapunow i Iwan Najdenow) Artykuł jest poświęcony tekstom dwóch uczestników walki o niezależny Kościół bułgarski – wspomnieniom i pamiętnikowi Nikoły Sapunowa (1815–1861) oraz korespondencji i innym pismom Iwana Najdenowa (1834–1910) – i kreśli nieco odmienny obraz dobrze znanych wydarzeń. Oprócz patriotyzmu, męczeństwa i planów politycznych, często kontrowersyjnych, ujawniają się w nich także osobiste namiętności, wzajemne animozje, ambicje i motywacje finansowe. Dla znacznej części działaczy bardzo ważny był autorytet sułtana osmańskiego (który był kalifem, przywódcą religijnym wszystkich muzułmanów), a także – zachowanie w mocy jego firmanu. Mobilność wyznaniowa w ramach religii chrześcijańskiej, jaka charakteryzowała życie Sapunowa i niektórych innych działaczy, wywoływała napięcia i polemiki, lecz nie wielkie starcia ideologiczne. Relacje z zagranicą, przede wszystkim z Rosją, były złożone i nie wynikało to tylko z faktu podejmowania przez siły z zewnątrz konkretnych interwencji, lecz również ze świadomego ich poszukiwania czy wręcz prowokowania ze strony bułgarskiej, a także z chęci naśladowania obcych wzorów, zwłaszcza greckich.