Old Boundaries and New Cultural Landscapes of a Multiethnic City in Modern-day MacedoniaIn the context of Macedonian and Albanian ethnonational discourses functioning in Macedonia that constitute a significant component of the system of the city’s symbols and semantics, we come upon confrontational strategies between the Slavic and non-Slavic entities that function in the cultural area of Skopje. On the one hand, these confrontational strategies determine the polemic nature of urban space, understood as both material cultural space established on the basis of places of memory and cultural artefacts, and, on the other hand, they are a product of space as an area of activity of actors and social and political networks, often used to construct incoherent self-defining processes within the space defined by the influence of ethnocultural processes.Based on the two entities in this discourse, one Slavic and one non-Slavic (Macedonian and Albanian), a semantic model of the city, described as a “polemic city”, was created as an outcome of the empirical research performed. This model can also be used for analysing other cultural areas characterised by polycentric interethnic relations. A significant point of reference, a category that constitutes the key component of this analysis, is the transformative nature of the place as an area of stigmatisation by ethnic, cultural and political determinants and subjected to a game with the participation of social and political actors. Anthropological research distinguished semantic categories referring to the place and the contestation of place, all of which I have analysed, drawing special attention to the Slavic and non-Slavic entities in Macedonian and Albanian discourse in Macedonia. Stare granice i nowe krajobrazy kulturowe wieloetnicznego miasta we współczesnej MacedoniiW kontekście macedońskich i albańskich dyskursów etnonarodowych funkcjonujących w Północnej Macedonii, które stanowią znaczący element systemu symboli i semantyki miasta, natrafiamy na strategie konfrontacyjne między komponentami słowiańskimi i niesłowiańskimi, które funkcjonują w obszarze kulturalnym Skopje. Z jednej strony te strategie konfrontacyjne składają się na polemiczny charakter przestrzeni miejskiej, rozumianej zarówno jako materialna przestrzeń kulturowa ustalona na podstawie miejsc pamięci i artefaktów kulturowych, a z drugiej strony są produktem przestrzeni jako obszaru aktywności aktorów, sieci społecznych i politycznych, często wykorzystywanych do konstruowania niespójnych procesów autodefinicyjnych w przestrzeni zdominowanej przez procesy etnokulturowe.W oparciu o dwa komponenty: słowiański i niesłowiański (macedoński i albański) w analizowanym dyskursie powstał semantyczny model miasta, określony jako „miasto polemiczne”, w wyniku przeprowadzonych badań empirycznych. Model ten można również wykorzystać do analizy innych obszarów kulturowych charakteryzujących się policentrycznymi relacjami między etnicznymi. Istotnym punktem odniesienia, kategorią stanowiącą kluczowy element tej analizy, jest transformacyjny charakter miejsca jako obszaru stygmatyzacji przez uwarunkowania etniczne, kulturowe i polityczne oraz poddanego grze z udziałem aktorów społecznych i politycznych. W badaniach antropologicznych wyróżniono kategorie semantyczne odnoszące się do miejsca i kontestacji miejsca, które przeanalizowano, zwracając szczególną uwagę na komponenty słowiańskie i niesłowiańskie w dyskursie macedońskim i albańskim w Macedonii.

Dynamics of the particular and the common: Monuments and patriotic tourism in socialist Yugoslavia – a case study of KosovoThis paper reflects on two case studies of monuments in Socialist Yugoslavia in Kosovo, commemorating World War II partisans in Mitrovica (1973) and Landovica (1963) and their performative functions as a part of the phenomena of patriotic tourism. Both examples refer to inter-ethnic (Serbian and Albanian) relations bound by the slogan brotherhood and unity. Boro and Ramiz, two figures present in Yugoslav collective memory and represented through monuments and orality, have become a symbol of unity in Socialist Yugoslavia. War memorials and monuments have been raised all over the territory of socialist Yugoslavia and created an invisible network of remembrance and identity. The most important sites, as those analyzed in this paper, have become destinations of patriotic tourism: they were visited by millions every year and were associated with huge print runs of tourist propaganda production such as maps, guide-books and postcards (apart from commercial tourist attractions, almost every postcard produced in socialist Yugoslavia presented a nearby monument or memorial). Dynamika indywidualizmu i wspólnoty. Pomniki i turystyka patriotyczna w socjalistycznej Jugoslawii – przypadek KosowaNiniejszy artykuł prezentuje dwa studia przypadku dotyczące pomników socjalistycznej Jugosławii na terenie Kosowa, upamiętniających partyzantów z czasów II wojny światowej w Mitrowicy (1973) i Landovicy (1963) oraz ich funkcji performatywnych w ramach zjawiska turystyki patriotycznej. Oba przykłady odnoszą się do relacji międzyetnicznych (serbskich i albańskich) połączonych hasłem: braterstwo i jedność. Dwaj partyzanci obecni w zbiorowej pamięci dzięki pomnikom i historii mówionej – Boro i Ramiz – stali się symbolem jedności w socjalistycznej Jugosławii. Pomniki i miejsca pamięci upamiętniające walkę usłały całe terytorium socjalistycznej Jugosławii i stworzyły niewidzialną sieć pamięci i tożsamości. Najważniejsze miejsca, jak te analizowane w artykule, stały się celami turystyki patriotycznej i są odwiedzane przez miliony turystów każdego roku. Były one związane z prowadzoną na dużą skalę propagandą turystyczną: publikowanymi w dużych nakładach mapami, przewodnikami i pocztówkami, które oprócz komercyjnych atrakcji turystycznych prezentowały pobliskie miejsca pamięci i pomniki.

The goal of this chapter is to conduct the analysis of the national symbols systems in the public space of Skopje (Macedonia), Astana (Kazakhstan) and Aşgabat (Turkmenistan) that are being represented in national political discourses along with a wide interpretation and contextualization in the framework of the postsocialist process of reconstruction of national symbolism in order to indicate identity and restoration structures and development of the actual national discourse in Macedonia, Kazakhstan and Turkmenistan. In the actual process of reconstruction of national symbols system in analyzed cultural traditions it is important to underline the influence of nationalist ideology, which both in the Balkans and Central Asia has appeared in the form of ethno-nationalisms, where such factors as: language, history, culture and religion have been of crucial importance for construction of the idea of community that defined particular ethnos. One of the most influential tools of national ideology is taking the advantage of historical arguments aiming to expose the previous control over certain territory through the power structure, introduced by the present day nation.

This article aims to analyze the works of Jewish women autobiographers who wrote about the Holocaust in the context of Albanian cultural tradition. My research appears in the framework of the wider Holocaust women's literature and its strong performance in collective memory studies. Another very important element of these narratives is the reflection on representations of war from a female perspective. The article focuses on the notion of identity displacement of Jewish women escaping to Albania during World War II and acts of crypto-conversion into the Muslim or Catholic religions. Accordingly, I will concentrate on two autobiographies of Jewish women escaping to Albania: Jutta Neumann and Irene Grünbaum. These autobiographies are introduced to the reader through an approach of self-portrayal, connecting the issues to the traumatic impact of war and its representations, which serve as a process to conceptualize memory and trauma. One aim here is to show how during World War II in Albania women writers explored the personal and historical impact of these events in autobiographical writings. The two self-portrayals of Jewish women survivors escaping to Albania presented here emphasize a feminine aspect through proclamations of resistance. Despite the obstacles and difficulties caused by the traditional Albanian social structure and the (dis)placement of the Other, the analyzed narratives are infused with reflections of autobiographers concerning the world immersed in a crisis.