No abstract

Öz: Bingöl ili ülkemizin önemli arıcılık merkezlerinden biridir. Bu çalışmada; Solhan (Bingöl) yöresinde gerçekleştirilen arazi çalışmaları kapsamında arı konaklama alanları ve çevre alanlarda çok sayıda arazi gezisi düzenlenmiştir. Bu kapsamda arazide yapılan yoğun gözlemler ve bölgede arıcılık yapan kişilerle uygulanan anketler ışığında arıların nektar, polen ve diğer arı ürünleri için kaynak olarak kullandığı bitkiler kayıt altına alınmıştır. Araştırmalar sonucunda Solhan yöresinde arıcılık açısından önemli potansiyele sahip 25 bitki familyasına ait 100 bitki taksonu tespit edilmiştir. Bu taksonlardan 7'si endemiktir. En fazla taksona sahip familyalar; Asteraceae (31), Lamiaceae (15), Fabaceae (15), Rosaceae (4), Caprifoliaceae (3), Caryophyllaceae (3), Hypericaceae (3), Asparagaceae (2) şeklindedir. Ayrıca çalışmalar kapsamında arı bitkileri üzerine yapılan palinolojik değerlendirmelerle önemli bazı taksonların polen atlası hazırlanmıştır.

ÖZET: Kırsal nüfusun kentlere olan hızlı akımı, kentleri bu konuda hazırlıksız yakalamıştır. Artan nüfusun talebi ile baskılar yaşayan kentlerde çevre sorunlarını artmakta ve kent konforunu etkilemektedir. Artan hava kirliliği Bingöl ilinde yaşam kalitesini düşürmekte özellikle kış aylarında bu olumsuzluklar daha yoğun bir şekilde hissedilmektedir. Hava kirliği insanoğlunun konforu üzerine olumsuz etkilere neden olmaktadır. İnsan etkilerinden kaynaklanan hava kirliğinin Bingöl İli üzerindeki etkilerini amaçlayan bu çalışma 2007-2015 yılları arasında 8 yıllık uzun zamanı kapsayan uzun vadeli meteorolojik değerlerden yola çıkılarak yapılmıştır. Aynı zamanda araç ve konut sayısındaki değişimler göz önünde bulundurularak hava kalitesiyle arasındaki bağ incelenmiştir. Çalışmada metot olarak istatiksel yöntemlerle CANOCO veri tabanında ordinasyon analizleri yapılmıştır. Çıkan analiz sonuçlarına göre hava kalitesi üzerindeki değişken elamanlar olan araç sayısı, konut sayısı ve meteorolojik etmenlerin zamansal değişimleri incelenerek geleceğe dair senaryolar üretilmiş ve Bingöl İli için alternatif çözüm önerileri belirtilmiştir. Aynı zamanda çıkan sonuçlara göre Bingöl kent merkezi hava kalitesi yönünden çoğu zaman Uluslar Arası Hava Kalitesinin belirlemiş olduğu sınır değerlerini aşmamıştır.Anahtar kelimeler: Bingöl, canoco, hava kalitesi, ordinasyon, ABSTRACT: Rapids immigration of rural population to urban population causes nonpreparition of city's population growth. Due to growing population demand, in these cities environmental problems increase and city comfort is influenced. Increasing air pollution causes a downfall in life quality. Especially, in winter season these problems are seen clearly.Air pollution causes negative effects on people's comfort.This study aiming to find effects of air pollution on Bingol city which is caused by people's effets.It was made between 2007-2015 years.This octennical study was proceeded with long term meterological values, also considering the number of changes in vehicle and housing the tie between air quality was investigated.As a work description ,with statistical methods ordination analysis were made in CANOCO database.According to the analysis result, numbers of vehicle and housing which are changeable factors on air quality and timewise alteration of meterological factors were investigated. Therefore, prospectively scenarios were made and solution offers were stated. At the same time, according to study result of Bingol city center;air quality does not exceed the limit values of International Air Quality.

ÖZET: Kentsel ve kırsal açık yeşil alanların düzenlenmesinde, çalışmaların önemli bir kısmını bitkisel materyal oluşturmaktadır. Bitkisel materyallerin ise iskeletini odunsu bitkiler oluşturmaktadırlar. Ülkemizde bitkisel materyalinin kullanımında çoğunlukla yabancı orjinli (egzotik) türler kullanılmaktadır. Plantasyon çalışmalarında tesis ve bakım maliyetlerinin düşük olması, kullanılan bitkisel materyalin adaptasyonunun sağlanması ve ekolojik olması, doğal bitkisel materyal kullanılması ile mümkündür. 21. yy dünyasında küresel ısınma ve beraberinde getirdiği susuzluk problemi ilerleyen yıllarda sorun olmaya başlayacaktır. Buna bağlantılı olarak kurakçıl peyzaj anlayışı da önem kazanacaktır. Kurakçıl Peyzaj (Xeriscape) anlayışının iki temel maddesinden biri de doğal bitki örtüsü kullanımıdır. Bu açıdan da bakıldığında, doğal bitki örtüsü kullanımı ile bakım, sulama tesis maliyeti ve kullanılan su miktarında azalmalar görülecek hatta ihtiyaç bile kalmayacaktır. Soğuk iklim kentlerinden biri olan Bingöl ili ve çevresinde yapılan arazi çalışmaları neticesinde bitkisel materyal açısından çok çeşitli bir yapıya sahip olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında, Bingöl ili ve çevresindeki açık yeşil alanlarda kullanılan odunsu bitkiler tespit edilmiş olup, bu bitkilerin kullanım amaçları, kullanılan doğal bitkiler ve kullanım oranları tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Açık ve yeşil alanlar, Bingöl bitkileri, doğal odunsu bitkiler, kurakçıl peyzaj ABSTRACT: In the design of open green spaces in urban and rural areas, the plant material is of great importance. The basic part of plant material is woody plants in landscape works. In our country, mainly exotic plants are used in plant design. It is only possible with the use of native plants to reduce the cost of constitution and maintenance in plant works and to adapt plan materials ecologically to the local areas. Long term droughts caused by climate change in the 21 st century will be a problem in the next years. Depending on such a condition, understanding of xeriscape will gain importance. The use of natural plant cover is one of two main principles of xeriscape understanding. From this perspective, in the use of natural plant cover, the cost of maintenance, irrigation facility and water amount will be reduced. Bingöl city, a cold climate city, is determined to be rich in plant materials and offer plant diversity as the result of the surveys conducted around the city. In the scope of the present study, woody plants used in open green spaces in and around Bingöl city were determined by considering their use aims and rates.

Özet Bingöl ili ülkemizde arıcılık açısından en önemli noktaların başında gelmektedir. Bu önemin asıl nedeni ilin doğal bitki örtüsü çeşitliliği ve yoğunluğudur. Sulak alanların çeşitliliği, bolluğu ve kısa mesafelerde artan rakım farklılıkları da bunu etkileyen unsurlardandır. Bingöl %28.4’lük orman varlığı ile Ülkemizin en yeşil şehirlerinden biridir. Bu çalışmada, Bingöl ilinde yer alan açık ve yeşil alanlarda bitkisel tasarım çalışmalarında kullanılan bitkisel materyal tespit edilerek çeşitlilik belirlenmiş ve arıcılık açısından önemine değinilmiştir. Yine konu ile alakalı kullanılan bitkilerin nektar ve polen açısından önemine değinilerek eser, minör, sekonder ve dominant olmak üzere hangi oranlarda önemli olduğu tespit edilmiş ve önerilere yer verilmiştir. Araştırma sonucunda 45 familyaya ait 91 cins ve 113 taksonun ilin açık yeşil alanlarında peyzaj çalışmalarında kullanıldığı tespit edilmiştir. Polen açısından incelendiğinde; 16 bitki taksonunun açısından eser, 9 bitki taksonunun minör, 8 bitki taksonunun sekonder ve 4 bitki taksonunun dominant oranlarda önemli olduğu toplam 37 takson tespit edilmiştir. Nektar açısından bakıldığında ise; 8 takson eser, 11 minör, 5 sekonder ve 5 bitki taksonuda dominant olmak üzere toplamda 29 bitki taksonu belirlenmiştir. Polen açısından dominant olan bitki cinsleri; Cornus sp., Cotoneaster sp., Salix sp. ve Brassica sp.’dir. Nektar açısından ise; Pyrus sp., Robinia sp., Salix sp ve Tilia sp. bitki cinsleri dominat derecede öneme sahiptir. Anahtar Kelimeler: Arıcılık, Bingöl, Peyzaj bitkileri