No abstract

Endüstriyel tesislerden çevreye yayılan kirletici atıklar hava, su ve toprak gibi ortamları etkileyerek, ekolojik yapıyı bozabilmektedir. Toprak ekosisteminde önemli rol oynayan toprak mikro eklembacaklıları çevresel değişimlere karşı çok hassas canlılardır. Çimento fabrikaları ve demir çelik tesisleri çevreye yoğun atmosferik kirleticiler bırakmaktadır. Bu çalışmada, Karabük ilindeki çimento ve demir-çelik fabrikasının etraflarındaki toprak mikro eklembacaklılarına olası etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, bahar ve güz mevsimlerinde fabrikaların doğusundaki sırtın fabrikalara bakan ve Karabük Üniversitesi'ne bakan yönlerinde taban, orta yamaç ve üst yamaç olmak üzere 6 noktada üçer tekerrürlü örnekleme yapılmıştır. Toprak örnekleri 5 cm boy ve 5 cm çaplı silindir ile üst topraktan (0-5 cm) alınmıştır. Eklembacaklılar, örneklerden Berlese hunisi yöntemi ile çıkartılmış, mikroskop altında teşhis edilip, sayılmış ve sınıflandırılmıştır. Yapılan çalışmanın sonuçlarına göre, çalışma alanında 61 farklı eklembacaklı taksonu saptanmıştır. Her iki yamaçta da akarlar ve collembolalar en fazla bulunan taksonomik gruplardır. Eklembacaklı sayısı ve Shannon çeşitlilik indeksi (H′) açısından yamaçlar arasında önemli fark bulunmuştur. Kirlilik etkisi altındaki fabrikaya bakan yamaçta 15463 birey•m⁻ ² ve H′=1,9 iken, üniversiteye bakan yamaçta ise 47020 birey•m⁻ ² ve H′=2,5 olarak bulunmuştur. Fabrikaya bakan yamaçta eklembacaklı miktarının daha az olması ve biyolojik çeşitlilik indeks değerinin de daha düşük bulunması; endüstriyel kirleticiye doğrudan maruz kalmasının, toprakta yaşayan eklembacaklı taksonlarına belirgin olarak zarar verdiğini düşündürmektedir.

In terms of engineering standards, the dimensions of hydraulic structures such as culverts on forest roads should have the capability to drain the expected maximum discharge for a 50-year return period during their lifespan (i.e., 20 years). In Turkey, Talbot’s formula, as empirical method, has commonly been used in determining the required cross-sectional area (CSA) of the structures. However, in practice, forest road engineers in Turkey do not pay enough attention to their construction with required dimensions calculated by Talbot’s formula. In the present study, the Hydrological Engineering Centre – River Analysis System (HEC-RAS) model was used to evaluate the dimensions of installed structures in terms of their ability to drain maximum discharges, with the aim of determining the required dimensions for those that could not meet this requirement. To this purpose, the 6+000 km forest road No. 410 in Acısu Forest Enterprise, Gerede Forest Directorate (Bolu, Turkey) was selected as the study area. In total, 15 small watersheds crossed by the forest road were delineated, with only six of them having cross-drainage structures. The HEC-RAS model geometry was generated by manual unmanned aerial vehicle (UAV) flights at altitudes of 5–15 m, providing very high spatial resolution (<1 cm). The maximum discharges of the watersheds were estimated for the HEC-RAS model using the Rational, Kürsteiner, and Soil Conservation Service-Curve Number (SCS-CN) methods. Maximum discharges of 0.18–6.03 were found for the Rational method, 0.45–4.46 for the Kürsteiner method, and 0.25–7.97 for the SCS-CN method. According to the HEC-RAS hydraulic model CSA simulations, most of the installed culvert CSAs calculated by Talbot’s formula were found to be incapable of draining maximum discharges. The study concluded that the HEC-RAS model can provide accurate and reliable results for determining the dimensions of such structures for forest roads.

The relationships between the litterfall and the canopy closure of Uludağ fir (Abies nordmanniana (Stev.) subsp. bornmulleriana (Matff.