Ayahuaska, zwana również „lianą duszy”, „pnączem duszy” to rytualny psychodelik podawany tradycyjnie w formie wywaru roślinnego, od stuleci stosowany przez rdzenną ludność Ameryki Południowej, a w ostatnich 25 latach również w krajach Europy, Azji, Afryki, Australii, w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Jej aktywność biologiczna wynika z zawartości N,N- dimetrylotryptaminy (DMT), działającej głównie jako nieselektywny agonista receptorów serotoninowych oraz alkaloidów betakarbolinowych, będących silnymi i krótkodziałającymi inhibitorami monoaminooksydazy typu A (MAOI-A). Od wielu lat pojawiają się doniesienia zarówno o działaniu przeciwlękowym i przeciwdepresyjnym ayahuaski, jak również wskazujące na możliwość jej wykorzystania w leczeniu uzależnień. Obiecujące wydają się być zwłaszcza wyniki badań jej skuteczności w depresji lekoopornej, porównywalnej zdaniem niektórych autorów z efektem terapeutycznego działania ketaminy. W artykule staramy się przybliżyć złożony profil działania i wynikające z niego potencjalne korzyści, ale również ryzyko interakcji i działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem ayahuaski, co jest istotne biorąc pod uwagę dużą zmienność gatunków roślin stosowanych do wytworzenia wywaru.

Zaprezentowano przypadek 32-letniej pacjentki, cierpiącej od wielu lat z powodu schizofrenii paranoidalnej, która rozwinęła złośliwy zespół neuroleptyczny (ZZN) w wyniku podania leku przeciwpsychotycznego o przedłużonym działaniu. Z uwagi na nieskuteczność terapii benzodiazepinami (BDZ) została zakwalifikowana do zabiegów elektrowstrząsowych (EW). Pomimo początkowo dobrej odpowiedzi na EW po 3 tygodniach jej stan somatyczny i psychiczny uległ znacznemu pogorszeniu, co trudno było wytłumaczyć wyłącznie potencjalną utratą skuteczności sejsmoterapii czy niespecyficznymi odchyleniami parametrów laboratoryjnych. Diagnostykę poszerzono o badania obrazowe oraz konsultację ginekologiczną, które wykazały obecność w pochwie otorbionej tkanką łączną zakrętki opakowania popularnego preparatu multiwitaminowego. W trakcie późniejszego ukierunkowanego wywiadu pacjentka przyznała, że w istocie przed 6 miesiącami podczas masturbacji fragment tubki utknął jej w drogach rodnych, jednak z powodu poczucia wstydu i subiektywnego braku niepokojących objawów fakt ten przemilczała. Po miesiącu od ewakuacji ciała obcego pacjentka w stanie pełnej remisji objawowej powróciła do rodzinnego domu. Prezentowany przypadek ukazuje, iż stan zapalny toczący się w organizmie może wikłać katatonię i ZZN, powodując niespecyficzny przebieg oraz trudności w diagnostyce i leczeniu. W przypadku niektórych pacjentów proces zapalny może być spowodowany ciałem obcym zlokalizowanym w różnych otworach naturalnych ciała. Ma to szczególne znaczenie biorąc pod uwagę charakterystykę pacjentów cierpiących z powodu zaburzeń psychicznych. Po raz kolejny uzmysławia nam również jak ogromną rolę odgrywa szczegółowe zebranie wywiadu, także w obszarze życia autoerotycznego pacjenta.

Previous studies on aggressiveness and impulsiveness in women with polycystic ovary syndrome (PCOS) are ambiguous. Furthermore, no biochemical or clinical factors related to these variables have been definitively confirmed. The aim of the study was to clarify whether, in women with phenotype A of PCOS, variables such as body mass index and clinical and biochemical hyperandrogenism have an impact on either the intensity of impulsivity or aggression or on other selected behavioral manifestations of these variables. The study included 95 patients diagnosed with PCOS phenotype A. The criterion for recruitment into the study group and the control group was body mass index. The study was conducted with the use of a closed-format questionnaire and calibrated clinical scales. Higher body mass index (BMI) values in women with PCOS phenotype A are associated with poor eating habits. The severity of impulsivity and aggression syndrome, as well as the tendency to engage in risky sexual behavior and patterns of alcohol consumption among patients diagnosed with PCOS phenotype A, are not dependent on BMI. The severity of impulsiveness and the syndrome of aggression in women with phenotype A PCOS are not associated with clinical symptoms of hyperandrogenism or with androgen levels.