No abstract

Przedmiotem artykułu jest analiza roli, jaką w orzeczeniach ETPC w sprawach skierowanych przeciwko Polsce odgrywają przepisy Konstytucji RP. W artykule dowodzę, że przepisy Konstytucji RP są wykorzystywane w orzeczeniach trybunału strasburskiego na trzy sposoby. Po pierwsze, są wskazywane jako element kształtujący ramy krajowego systemu prawnego. Po drugie, są wykorzystywane jako pośrednie źródło prawa i w tych sytuacjach ETPC odwołuje się do interpretacji przepisów konstytucyjnych, dokonanej przez TK. Po trzecie, są wykorzystywane jako bezpośrednie źródło prawa do wykładni przepisów EKPC. W takich sytuacjach ETPC nie uwzględnia ich interpretacji dokonanej przez polski TK i dokonuje quasi-samodzielnie (z uwzględnieniem stanowiska innych organów krajowych) interpretuje przepisy konstytucyjne. Jest to podejście nowatorskie, w ramach którego ETPC stawia się w roli gwaranta realizacji nie tylko praw i wolności zagwarantowanych w EKPC, lecz także gwarancji konstytucyjnych, gdy dochodzi do konkluzji, że nie są one zabezpieczone w wystarczającym stopniu przez organy państwa. The subject of the article is an analysis of the role played by the provisions of the Constitution of the Republic of Poland in the rulings of the European Court of Human Rights in cases against Poland. In the article, I argue that the provisions of the Polish Constitution are used in the judgments of the Strasbourg Court in three ways. Firstly, they are indicated as an element shaping the framework of the national legal system. Second, they are used as an indirect source of law. In these situations, the ECtHR refers to the interpretations of constitutional provisions made by the Polish Constitutional Tribunal. Third, they are used as a direct legal source for the interpretation of the provisions of the Convention. In such situations, the ECtHR makes a quasi - independent interpretation of constitutional provisions, disregarding their interpretation included in the rulings of the Constitutional Tribunal. This is an innovative approach, under which the ECtHR sets itself up as a guarantor of the implementation of not only rights and freedoms guaranteed in the Convention, but also constitutional guarantees, when it comes to the conclusion that they are not sufficiently secured by state organs.

No abstract

Protokół nr 16 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest stosunkowo nową umową międzynarodową, przewidującą możliwość zwracania się przez najwyższe sądy i trybunały stron Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności  do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka o wydanie opinii doradczej w sprawach wskazujących na problem strukturalny w krajowym porządku prawnym lub w kwestiach związanych z interpretacją praw i wolności zawartych w Konwencji, które pojawiły się w kontekście konkretnych spraw toczących się przed tymi sądami. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba zidentyfikowania wyzwań stojących przed polskim ustawodawcą, jeżeli podjęta zostanie decyzja o związaniu się tym protokołem. Implementacja Protokołu do krajowego porządku prawnego będzie wymagała od władz polskich rozstrzygnięcia kilku kwestii prawnych. Do najważniejszych z nich zaliczyć należy: konieczność wskazania kręgu sądów uprawnionych do kierowania wniosków o opinie doradcze; doprecyzowanie kwestii procesowych możliwości korzystania z instytucji opinii doradczych w sprawach cywilnych, karnych i administracyjnych, w tym określenie podstawy normatywnej do występowania z wnioskiem, czy określenie podstaw wstrzymania biegu postępowania; ustalenie kręgu podmiotów, uczestników danego postępowania do inicjowania wystąpienia sądu krajowego z wnioskiem do ETPC w świetle konieczności przestrzegania zasady rzetelnego procesu, czy wreszcie rozważenie sposobu, w jaki do krajowego porządku prawnego wprowadzona zostanie opinia wydana przez Trybunał w języku angielskim lub francuskim. W dyskusji nad wdrażaniem do polskiego porządku prawnego postanowień Protokołu należy mieć na względzie, że jego przepisy mają bardzo ogólny charakter, a na sposób jego ratyfikacji oraz późniejszej implementacji z pewnością wpływ ma okoliczność, iż wydawane na jego podstawie przez Trybunał opinie doradcze nie będą miały charakteru wiążącego. Niewątpliwie jednak ratyfikacja Protokołu nr 16 będzie niezwykle ważnym krokiem ze strony państw członkowskich dla osiągnięcia celu jakim w ostatnich latach w funkcjonowaniu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest zwiększanie dialogu pomiędzy tym sądem a sądami krajowymi, co zasadniczo ma się przyczynić do umocnienia jednej z podstawowych zasad, na której oparty jest strasburski system ochrony praw człowieka – zasady subsydiarności.

No abstract