The purpose of this paper is to summarize the available important information on local pig breeds maintained in Europe. Genetic erosion has prompted national and international bodies to take organized action aimed at the minimization of further losses of biodiversity. Since the genetic resources of livestock ensure both food security and the sustainable development of rural areas, genetic diversity is indispensable for sufficient flexibility of future animal husbandry to adapt to changing consumer demands and climatic conditions. Therefore, the problem of biodiversity has recently become an essential part of the comprehensive international program of the World Conservation Strategy and the global idea of the so-called sustainable development. The issue of biodiversity protection occupies an important place in the provisions of the EU Common Agricultural Policy. The successive financial perspectives assume an increase in relevant expenditure from the EU and national budgets. With regard to the protection of native pig breeds, a particularly large increase in funding was recorded in 2014–2020.

Financial exclusion appears to be greater in rural areas than in cities. The article concludes that the problem is connected not only with the people of low incomes but also individuals running their own businesses e.g. farmers and small entrepreneurs. The extent and reasons for fi nancial exclusion among such entities have been identifi ed and accompanied by the analysis of access to banking services -the key to effective management. The source of empirical data relied on survey questionnaires of farmers and small entrepreneurs in the rural areas in the south-eastern region of Poland. It was stated that in case of persons running their own businesses fi nancial exclusions is mainly connected with a limited access to bank credit, yet the reasons for this situation are diverse. Apart from the internal factors associated with businesses (e.g. low and unstable incomes, aversion to risk, lack of confi dence in banks etc.), signifi cant determinants lie on the side of banks and the structure of fi nancial system in rural areas.

Cele artykułu stanowią identyfikacja zmian w organizacji i funkcjonowaniu administracji rolnej związanych ze zniesieniem Agencji Rynku Rolnego oraz Agencji Nieruchomości Rolnych i utworzeniem Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także omówienie wpływu tych zmian na obsługę beneficjentów obszarów wiejskich i rolnictwa korzystających z finansowych instrumentów wsparcia. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych w grupie beneficjentów wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich wskazywały, że rolnicy oczekują więcej i lepszej informacji na temat wdrażanych programów i działań, przyśpieszenia terminów rozpatrywania wniosków oraz większej dostępności do instytucji obsługujących rolnictwo. Ankietowani wskazywali na konieczność ograniczenia biurokracji i usprawnienie procesu wnioskowania. Respondenci wskazywali, że zmiany w układzie instytucjonalnym nie miały wpływu na poprawę wykonywania zadań w zakresie obsługi rolnictwa.

The aim of the research was to analyze consumer behavior regarding changes in the place where the food was purchased during the COVID-19 pandemic. An analysis of the relationship between sociodemographic characteristics and changes in the frequency of food purchases in specified retail outlets was presented. Different consumer reactions to the threats and restrictions that resulted from the COVID-19 pandemic were found. Gender had a statistically significant impact on the changes in the place of purchase in the case of supermarkets and discount stores. Women were reported to be more cautious about the risks associated with shopping in supermarkets and discount stores. Age had a statistically significant impact on the frequency of grocery shopping in small local/rural stores, in medium-sized self-service stores, in supermarkets and in discount stores. Among the group of respondents aged 46 and over, greater trust in larger commercial units was observed. Education had a statistically significant impact on the frequency of shopping for groceries only in supermarkets. In turn, the place of residence had a statistically significant impact on the change in the frequency of making purchases in medium-sized self-service stores and discount stores. The results of our own research are not unambiguous, but they indicate certain tendencies in the perception of health safety when shopping among various social groups.

Celem badań było: zdefi niowanie pojęcia i rodzajów bezpieczeństwa żywnościowego oraz warunków jego spełnienia; scharakteryzowanie poziomu spożycia podstawowych produktów żywnościowych w latach 2000-2013; dokonanie oceny ekonomicznej dostępności do żywności i zróżnicowania społeczności polskiej pod tym względem; a także ustalenie poziomu spożycia energii, jej struktury oraz podstawowych składników odżywczych dla poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw w 2000, 2012 i 2013 roku. Opracowanie powstało na podstawie publikacji naukowych zwartych i ciągłych oraz materiałów statystycznych. Stwierdzono występowanie bezpieczeństwa żywnościowego w zakresie wytwarzania i trwałości dostaw żywności oraz poziomu spożycia podstawowych składników pokarmowych. Występują natomiast trudności w zakresie ekonomicznej dostępności żywności u części społeczeństwa polskiego.Słowa kluczowe: bezpieczeństwo żywnościowe, poziom spożycia, składniki odżywcze, energia, struktura WPROWADZENIECzłowiek od początku swego istnienia dążył do zaspokojenia podstawowych potrzeb fi zjologicznych, a jedną z nich było i jest dostarczanie organizmowi pożywienia odpowiedniej ilości i jakości. Powinno ono pokrywać zapotrzebowanie na energię oraz składniki odżywcze.Dotychczasowe badania wykazały, że zdrowie człowieka w 5-15% zależy od czynników genetycznych, w 5-10% od warunków środowiska, w 10-20% od stanu medycyny, a w ponad 50% od sposobu odżywiania się i stylu życia (Oszmiański, 2007). Niektórzy autorzy podają nieco inne zależności 1 . Z przytoczonych informacji wynika, że środowisko wraz z pochodzącą z niego żywnością wpływa na zdrowie człowieka w ponad 55-60%. Dlatego człowiek, zagospodarowując świat, świadomie lub intuicyjnie tworzy warunki do zaspokajania swoich potrzeb, wykorzystując otaczające go środowisko, którego jest aktywnym elementem, i dąży do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. CEL, ZAKRES I METODYKA BADAŃCelem badań było: • zdefi niowanie pojęcia, rodzajów bezpieczeństwa żywnościowego i warunków jego spełnienia, • scharakteryzowanie poziomu spożycia podstawowych produktów żywnościowych w latach 2000-2013 oraz określenie poziomu samowystarczalności żywnościowej wybranych produktów, 1 Z badań amerykańskich naukowców z lat 80. XX wieku wynika, że styl życia jednostki warunkuje utrzymanie zdrowia w 53%, warunki środowiskowe w 21%, cechy dziedziczne w 16%, a dostępność i poziom opieki zdrowotnej w 10% (Szerfenberg, 1998). Na styl życia składają się takie elementy, jak aktywność fi zyczna, sposób odżywiania się, higiena osobista, umiejętność radzenia sobie ze stresem, stosowanie używek -tytoniu, alkoholu, narkotyków i środków psychotropowych oraz poddawanie się profi laktycznym badaniom okresowym.