Izvod U ovom radu je izvršena optimizacija formulacija čvrstih disperzija sa karbamazepinom, primenom metode D-optimalnog eksperimentalnog dizajna smeše, u cilju povećanja brzine rastvaranja navedene teško rastvorljive aktivne supstance. Primenom metode eksperimentalnog dizajna smeše, formulisane su čvrste disperzije variranjem udela karbamazepina (30-50 %), Gelucire® 44/14 (20-40 %) i polimera Soluplus® (30-50 %) (ulazni parametri). Izrađeno je 16 formulacija, iz kojih je ispitana in vitro brzina rastvaranja karbamazepina. Kao izlazni parametri praćeni su procenti rastvorenog karbamazepina, nakon 10, 20, 30, 45 i 60 minuta. Najveći udeo oslobođenog karbamazepina iz čvrstih disperzija (preko 80 % zа 30 minutа) se postiže pri udelima aktivne supstance od oko 40 %, Soluplus® oko 45 % i Gelucire® 44/14 oko 25%. Nakon obrade podataka i optimizacije, iz različitih delova optimizacione oblasti odabrane su 3 formulacije za dalja ispitivanja. Rezultati ispitivanja odabranih optimizovanih uzoraka čvrstih disperzija nakon izrade, kao i nakon skladištenja 24 meseca pod ambijentalnim uslovima (25 °C, 40 % RH), dobijeni primenom metoda diferencijalne skenirajuće kalorimetrije (DSC), infracrvene spektroskopije sa Furijeovom transformacijom (FT-IR) i Ramanske spektoskopije potvrdili su njihovu stabilnost i očuvanje karbamazepina u polimrfnom obliku III, jedinom farmakološki aktivnom obliku. Primenom PAMPA (eng. Parallel Artificial-Membrane Permeability Assay) testa pokazano je da je u dve, od tri ispitivane optimizovane čvrste disperzije očuvana, odnosno blago povećana permeabilnost karbamazepina.

et al.: Analiza šećera u voćnim sokovima primenom visokoefikasne tečne hromatografije 16 Analiza šećera u voćnim sokovima primenom visokoefikasne tečne hromatografijeKratak sadržaj: Određivanje šećera u voćnim sokovima je veoma važno, imajući u vidu njihov nutritivni značaj, ali i povećane zahteve u kontroli hrane kada su u pitanju pojedine frakcije ugljenih hidrata u sveže pripremljenim proizvodima. S obzirom na to da postoji porast industrijske proizvodnje voćnih sokova i značaj stabilnosti monoi disaharida za kvalitet proizvoda, domaći sokovi, kao funkcionalna hrana, postaju sve značajniji. U ovom radu je analiziran sadržaj osnovnih šećera u voćnim sokovima i sirupima kućne izrade primenom visokoefikasne tečne hromatografije (HPLC). Analiziran je sadržaj glukoze, fruktoze i saharoze u sokovima od ribizle, višnje, breskve, kajsije i jagode, kao i u sirupima od višnje i kajsije. Određivanje se zasnivalo na poređenju hromatograma rastvora standarda šećera i naših uzoraka. Uz izokratsko eluiranje analiza je izvođena pri temperaturi od 90 ˚C. Sa vodom kao mobilnom fazom i kolonom Nucleogel Sugar Ca, primenjena je refraktometrijska detekcija. Analizom je pokazano da sadržaj glukoze, fruktoze i saharoze varira u rasponu 3,149-38,405 g/100 ml, 1,931-30,851 g/100 ml i 0,670-6,072 g/100 ml, respektivno. Sadržaj glukoze i fruktoze se ne razlikuje značajno između sokova, a u sirupima je za deset puta veći. Sadržaj saharoze takođe se ne razlikuje značajno među ispitivanim uzorcima, osim u jednom sirupu zbog najverovatnije enzimske razgradnje ovog šećera.