W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia dotyczące aktywizacji zawodowej byłych skazanych, opracowane na podstawie wyników badań ilościowych i jakościowych, związanych z omawianym tematem. W tekście dokonano analizy zasobów i deficytów w obszarze kompetencji społecznych i zawodowych byłych więźniów, ukazując przy tym postawy społeczne wobec skazanych i byłych skazanych. Artykuł porusza także tematykę roli organizacji rządowych i pozarządowych, wspierających byłych więźniów w procesie readaptacji społecznej.

Cel pracyCelem pracy było zbadanie powiązania między osadzeniem rodzica, a nasileniem zaburzeń behawioralnych i emocjonalnych w rodzinie u dzieci ojców pozbawionych wolności.MetodaZbadano grupę dzieci więźniów i 2 grupy kontrolne. Grupę kryterialną tworzyły dzieci więźniów, wychowujące się w rodzinach o zwiększonym nasileniu zachowań dysfunkcjonalnych/problemowych (N=72). Grupę kontrolną (I) współtworzą dzieci i młodzież (N=76) wychowujący się w rodzinach pełnych, a poziom zachowań dysfunkcjonalnych/problemowych w rodzinie, a także poziom prężności psychicznej dzieci jest zbliżony do poziomu grupy dzieci więźniów (grupy kryterialnej). Drugą grupę kontrolną tworzą dzieci i młodzież z rodzin pełnych. W rodzinach tych dzieci zachowania dysfunkcjonalne/problemowe nie występują bądź są na bardzo niskim poziomie nasilenia, a poziom prężności jest istotnie wyższy w porównaniu z dziećmi więźniów i dziećmi z I grupy kontrolnej (N=98). Do pomiaru zaburzeń behawioralnych i emocjonalnych wykorzystano Kwestionariusz Achenbacha dla rodziców (Child Behavior Checklist).WynikiPoziom nasilenia zaburzeń behawioralnych i emocjonalnych dzieci więźniów okazał się istotnie wyższy we wszystkich kategoriach zaburzeń, w porównaniu z ich rówieśnikami z rodzin pełnych.WnioskiWyniki badań wskazują zatem, że dodatkowym czynnikiem nasilającym zaburzenia behawioralne i emocjonalne jest inkarceracja rodzica, która dotyka bardziej dziewczęta, aniżeli chłopców.

The author presents the results of a study on selected aspects of fathers’ imprisonment from the perspective of their children. The study included 72 children, aged 12 to 18 years, whose fathers were imprisoned in penal institutions in Poland. The analysis of results revealed that all of the children knew that their fathers were serving a prison sentence. Most children report unpleasant emotions related to this fact, such as regret, sadness, anger, and shame. On the other hand, the vast majority of the children understood that their parent had made a mistake and that they were bearing the consequences of their act. The vast majority of respondents maintained contact with their fathers (e.g., visitations, telephone calls, letters), but the frequency of these contacts was quite low. The children claimed that during contact with their fathers they experienced various emotions: from nervousness, sadness, and shame at where their parent was, to satisfaction with and joy at the possibility of meeting the father. The vast majority of prisoners’ children reported that the frequency and quality of their contact with the father was inadequate and suggested changes. Taking account of prisoners’ children’s perspective, the study encourages further local research addressing this issue.

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie wybranych psychospołecznych deficytów i zasobów osób odbywających karę pozbawienia wolności w obrębie następujących obszarów: poczucie koherencji, prężność ego, depresja, lęk, ciekawość, złość, martwienie się, wparcie społeczne, jakość życia, intensywność postawy religijnej, religijne i niereligijne sposoby radzenia sobie ze stresem. Analiza uzyskanych wyników dowiodła, iż osoby pozbawione wolności odczuwają istotnie niższe wsparcie społeczne w jego aspekcie informacyjnym, instrumentalnym, wartościującym oraz emocjonalnym w porównaniu z grupą kontrolną.

The aim of the analyses was to investigate the relations between parental incarceration and the levels of behavioral and emotional problems in children of fathers serving prison sentences, based on the children’s self-report. We tested a criterion group and two control groups. The criterion group consisted of children whose fathers were in prison. The children in control group I were from complete families; the level of problem behaviors in these families and the level of psychological resiliency in these children were similar to the respective levels in the criterion group. Finally, control group II consisted of children whose fathers were not in prison; problem behaviors in their families were basically absent or slight, and their level of resiliency was significantly higher compared to prisoners’ children and control group I. Prisoners’ children exhibited a higher level of emotional and behavioral problems than children from families in which the father was not serving a prison sentence and in which the level of dysfunctions was low. As regards prisoners’ children compared to their peers with a similar level of resiliency and a similar level of problem behavior in the family, statistically significant differences were found only in a few categories of emotional and behavioral problems. Parental incarceration proved to be an additional factor increasing the level of behavioral and emotional problems in children and adolescents—particularly girls—whose fathers were imprisoned.