Dwoje urodzin to brzmi dziwnie. Norma językowa dotycząca połączeń rzeczowników plurale tantum z liczebnikami a jej realizacja w tekstach 1 )S ł o w a k l u c z o w e: rzeczowniki plurale tantum, liczebnik zbiorowy, liczebnik główny, składnia.Niniejszy artykuł dotyczy jednej z bardziej kontrowersyjnych reguł poprawnościowych. Reguła ta, choć propagowana przez wydawnictwa poprawnościowe, dla wielu użytkowników polszczyzny jest dziwna i niezrozumiała. Jako że autentyczne teksty są dobrą metodą weryfikacji postulatów dotyczących opisu języka, a także w pewnym sensie świadomości językowej użytkowników, oparłam swoje badania na tekstach z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (dalej NKJP) oraz na tekstach internetowych. Z powodu szczupłych ram artykułu ograniczyłam się do połączeń liczebników zbiorowych rozumianych tradycyjnie (tzn. od 2 do 9 oraz 10 i jego wielokrotność) ze standardowymi, jednostkowymi rzeczownikami plurale tantum (PT). Termin standardowe pluralia tantum przyjęłam za Joanną Gradkowską (1989: 148) i określam nim takie nazwy desygnatów, dla których w odniesieniu do pojedynczego obiektu (PT policzalne, inaczej: jednostkowe) czy też w wypadku jednolitej masy -jednej porcji (PT niepoliczalne, inaczej: jednolite) nigdy nie użyjemy formy singularnej (Andrzejczuk 2007: 182). Klasyfikacja rodzajowo-składniowa rzeczowników PT według Zygmunta SaloniegoZygmunt Saloni (1976: 72) podzielił rzeczowniki PT według cech składniowych. Pierwszą cechą jest opozycja połączenia tychże rzeczowników z zaimkiem wskazującym ci lub te. Stąd mamy dwie bardzo wyraźne grupy rzeczowników PT -męskoosobowe i niemęskoosobowe. Różnice składniowe widać w połączeniach tych rzeczowników nie tylko z zaimkami, ale również z przymiotnikami i czasownikami. PT męskoosobowe Z. Saloni oznaczył symbolem P1. Druga opozycja, dotycząca bardzo różnorodnej grupy rzeczowników PT niemęskoosobowych, polega na łączeniu lub niełączeniu się PT z liczebnikiem zbiorowym. PT niemęskoosobowe łączące się z liczebnikami zbiorowymi zostały oznaczone symbolem P2, a niełączące się z liczebnikiem zbiorowym oznaczono symbolem P3. P1, P2, P3 są zatem rodzajami rzeczowników PT.Klasyfikację rodzajowo-składniową Z. Saloniego można przedstawić za pomocą schematu:JĘZYK POLSKI XCI 4 273 1 ) Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2007-2010 jako projekt rozwojowy «Narodowy Korpus Języka Polskiego».
praskim opisie funkcjonalno-generatywnym (Sgall i in. 1986). Krytykę przyjętych tam kryteriów odróżniania argumentów od modyfikatorów znaleźć można w artykule: Przepiórkowski 2016a, szerzej zaś o problemie odróżnienia argumentów od modyfikatorów z perspektywy polskiej "składni semantycznej" oraz w pewnym ujęciu generatywnym traktują artykuły: Przepiórkowski 2016b, 2017.
Wydaje się, że wszyscy twórcy korpusów przywiązują wagę do tego, żeby były one reprezentatywne i zrównoważone. Zaczynają się jednak pojawiać głosy, iż pojęcia te są mało precyzyjne. W niniejszym referacie autorka zamierza wyjść od przemyśleń na temat tych dwóch pojęć, zastanowić się, czy powinny być one ważne dla twórców korpusu i czy mamy jakąkolwiek alternatywę. Alternatywą może być stworzenie korpusu, którego dobór tekstów nie będzie niczego reprezentował poza samym sobą, a mianowicie teksty powinno się dobrać nie na zasadzie "reprezentatywności‖, ale na podstawie ich "celowości‖. Żeby określić celowość, należy się przyjrzeć potrzebom osób z nich korzystających. Należy też pamiętać, że z korpusów korzystają przede wszystkim nieinformatycy, zatem warto by było utworzyć narzędzie, które będzie miało łatwy, przyjazny dla użytkownika interfejs. Dobrym wzorem będą tryby instalacji programów windowsowych. Instalatory często oferują co najmniej dwie możliwości wyboru: wersję standardową, dla mniej zorientowanego w opcjach i poniekąd we własnych potrzebach użytkownika, jak i wersję niestandardową dla użytkowników o wysokim stopniu świadomości własnych potrzeb, umożliwiającą zainstalowanie tylko tych składników, które są rzeczywiście potrzebne.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2024 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.