Mamy nadzieję, że zebrane w siódmym tomie "Logopedii Silesiany" artykuły przyniosą refleksję nad bogactwem zagadnień natury zaburzeń mowy i umożliwią odmienne spojrzenie na znane i szeroko omawiane problemy.Składam wyrazy wdzięczności Autorom, Recenzentom oraz Redaktorom za ich cenny wkład w powstanie tomu.

Okres adolescencji jest szczególnym czasem w życiu młodego człowieka. Staje on wówczas przed wieloma ważnymi wyborami na płaszczyźnie zawodowej i osobistej – podejmuje pierwszą pracę zawodową oraz zaczyna tworzyć trwałe relacje. Sposób radzenia sobie z problematycznymi wyborami życiowymi jest w dużej mierze zdeterminowany prawidłowo ukształtowaną osobowością i adekwatną samooceną, które tworzą się w okresie wczesnego dzieciństwa. Czas ten okazuje się być fundamentalny dla rozwoju i przyszłego życia młodego człowieka. Styl więzi, jaką dziecko tworzy bowiem ze swoim opiekunem, może znacząco wpływać na występowanie w przyszłości pewnych deficytów czy trudności. Braki te będą znacząco wpływać na jakość życia młodego człowieka, zaś próby ich kompensowania mogą się zakończyć na różne sposoby. Samotność emocjonalna i poczucie wyobcowania niejednokrotnie prowadzą do ucieczki w wirtualną rzeczywistość, co niesie za sobą ryzyko zachowań związanych z szeroko rozumianym uzależnieniem, w tym również od internetu. Badaniami objęte zostały dwie grupy adolescentów – słyszących i z uszkodzonym słuchem. Ich wyniki wskazały jednoznacznie na fakt poczucia wyobcowania, izolacji i samotności wśród niesłyszącej grupy respondentów.

WSTĘPPierwszym i zarazem najważniejszym środowiskiem, w jakim funkcjonuje dziecko, jest jego rodzina. To właśnie w niej ma miejsce jego pierwotna socjalizacja. Pierwszymi nauczycielami dla dziecka są jego rodzice -uczą bowiem norm, zasad postępowania i umiejętności niezbędnych w dalszym życiu, a także pomagają kształtować jego charakter. Harmonijna atmosfera domowa, pełna ciepła i miłości, wspiera rozwój dziecka w sferze emocjonalnej, społecznej i poznawczej, zaś kluczową rolę w tym procesie odgrywają właśnie jego rodzice. Już od pierwszych dni swojego życia odczuwa ono wiele potrzeb -począwszy od tych podstawowych, fizjologicznych, aż do potrzeb emocjonalnych i psychicznych wyższego rzędu.Pierwszą i jedną z kluczowych jest potrzeba bezpieczeństwa, która kształtuje się stosunkowo wcześnie, zaś jej zaspokojenie gwarantuje optymalny rozwój psychiczny dziecka. Wszelkie negatywne emocje związane z domem rodzinnym czy nieprawidłowymi relacjami pomiędzy członkami rodziny mogą wywoływać silne reakcje lękowe, strach i niepewność. W perspektywie czasu mogą one natomiast przyczyniać się do powstawania różnego rodzaju zaburzeń o charakterze nerwicowym. Słowa i czyny rodziców świadczące o akceptacji dziecka oraz przyzwolenie na popełnianie przez nie błędów to niezwykle ważne kompoMgr MONIKA MASŁOWSKA -doktorantka, Instytut Pedagogiki Specjalnej, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie;