Background:The level of health literacy possessed by an individual (functional, communicative, critical) determines their ability to effectively self-manage a chronic disease. The aim of the study was to assess the level and functional, communicative, and critical determinants of health literacy in the group of chronically ill older adults. Material and Methods: The study was conducted on a representative sample of chronically ill people (N = 400) aged ≥65 years, living in Poland. Three levels of health literacy were measured on the basis of the Functional, Communicative and Critical Health Literacy scale (FCCHL), employed in Polish social research for the first time. Results: The conducted research showed that the average health literacy score of the surveyed older adults, measured on the basis of the FCCHL scale, was 2.81±0.71 (M±SD), whereas for the functional subscale of health literacy it was 3.06±0.58 (M±SD), for communicative health literacy it was 2.82±0.86 (M±SD), and for critical health literacy -2.71±0.92 (M±SD). In terms of functional health literacy, the surveyed seniors most frequently reported problems with reading health-related information, resulting from the use of inadequate font size in information leaflets and brochures. Questions included in the subscale representing communicative health literacy revealed that the majority of the respondents understood the provided information about diseases, nevertheless they were reluctant to share thoughts about their health with other people. Within the framework of critical health literacy, one-third of the respondents did not search for any additional information, trusting that the information obtained was accurate and reliable. Conclusions: The surveyed elderly people rated worse their level of communicative and critical health literacy compared to the functional level. As a consequence of the low level of communicative and critical health literacy of the surveyed older adults, a certain deficit in their self-managing a disease entity is forecast. Med Pr. 2022;73(3):191-9

No abstract

W związku z postępującym procesem starzenia się społeczeństwa, a tym samym wzrostem liczby osób przewlekle chorych, nadrzędnym celem opieki zdrowotnej stało się nie tylko wydłużanie życia, ale także poprawa jego jakości oraz utrzymanie w starszym wieku względnej niezależności i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym. Najważniejszym czynnikiem determinującym jakość życia jest zdrowie, dlatego też w obrębie tego pojęcia używany jest termin „jakość życia uwarunkowana stanem zdrowia”, oznaczający jakość życia wyznaczoną stanem zdrowia, obecnymi chorobami oraz naturalnym procesem starzenia. Celem głównym prezentowanej pracy było zbadanie jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia osób starszych mieszkających na wsi oraz określenie jej determinantów. Grupę badanych stanowiły 203 osoby w wieku 65 lat i więcej, mieszkające na obszarach wiejskich województwa małopolskiego. Analizę zebranego materiału badawczego wykonano z wykorzystaniem pakietu statystycznego IBM SPSS 19 dla Windows. Jako poziom istotności dla testowanych hipotez zerowych przyjęto wartość 0,05. Badane osoby starsze mieszające na wsi istotnie lepiej oceniały wymiar psychiczny jakości życia uwarunkowanej stanem zdrowia niż wymiar fizyczny. Do czynników determinujących tę ocenę należały: płeć, wiek, sytuacja rodzinna, warunki mieszkaniowe i sytuacja materialna, stopień powiązania w przeszłości z rolnictwem, stan zdrowia, sprawność funkcjonalna, ryzyko niedożywienia, rodzaj otrzymywanego wsparcia oraz poziom satysfakcji życiowej respondentów.

Liczba pacjentów wentylowanych mechanicznie w środowisku domowym sukcesywnie wrasta. Są to osoby, które z powodu przewlekłej niewydolności oddechowej potrzebują ciągłej respiratoterapii w celu prawidłowej wymiany gazowej w płucach. Wentylacja mechaniczna pacjentów w środowisku domowym jest szansą dla wszystkich osób, których życie uzależnione jest od respiratora. Jest to również duże wyzwanie opiekuńcze dla najbliższych, którzy od momentu wypisania członka rodziny ze szpitala muszą przeorganizować swoje dotychczasowe życie, aby zapewnić choremu adekwatną pomoc i wsparcie. Cele, jakie powinny przyświecać opiece nad pacjentem wentylowanym mechanicznie, to: wydłużenie życia w dobrej jakości, organizacja środowiska domowego pacjenta (zasobów ludzkich i rzeczowych), poprawa funkcjonowania fizycznego i psychicznego, zmniejszenie ryzyka powikłań i przedwczesnej śmierci oraz obniżenie kosztów opieki. Domowa opieka nad pacjentem wentylowanym mechanicznie sprawowana jest przez interdyscyplinarny zespół terapeutyczny, w którym pielęgniarka anestezjologiczna odgrywa kluczową rolę. Musi być ekspertem w diagnozowaniu i zarządzaniu potrzebami chorego oraz wspierać jego rodzinę. Celem niniejszej publikacji było przedstawienie roli pielęgniarki w domowej opiece nad pacjentem wentylowanym mechanicznie.

Wstęp: Zachowania zdrowotne to działania, które zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej mogą wywoływać określony efekt zdrowotny, pozytywny lub negatywny. W świetle aktualnych doniesień osoby sprawujące opiekę domową nad osobą zależną są obarczone ryzykiem przejawiania destrukcyjnych zachowań zdrowotnych, takich jak niedostateczna aktywność fizyczna, niewłaściwa dieta czy stosowanie używek (forma radzenia sobie ze stresem). Brakuje celowanych badań dotyczących zachowań zdrowotnych w kontekście opiekunów (rodziców) dzieci nieuleczalnie chorych. Cel pracy: Analiza zachowań zdrowotnych rodziców dzieci nieuleczalnie chorych, którzy sprawują opiekę domową, oraz rozpoznanie ich uwarunkowań. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono wśród 50 rodziców sprawujących domową opiekę nad dzieckiem nieuleczalnie chorym. Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny. Wykorzystano dwa narzędzia badawcze: kwestionariusz ankiety własnego autorstwa oraz inwentarz zachowań zdrowotnych (IZZ) według Juczyńskiego, który ocenia zachowania zdrowotne w czterech kategoriach: prawidłowe nawyki żywieniowe, zachowania profilaktyczne, praktyki zdrowotne oraz pozytywne nastawienie psychiczne. Wyniki: W badanej grupie rodziców sprawujących domową opiekę nad dzieckiem nieuleczalnie chorym średni wskaźnik zachowań zdrowotnych wynosił 60,36 przy SD = 8,8, co odpowiada poziomowi 1-4 stena. Rodzaj podejmowanych zachowań zdrowotnych w poszczególnych kategoriach w grupie badanych uwarunkowany był zmiennymi: płcią, miejscem zamieszkania, wiekiem dziecka, czasem sprawowanej opieki, stanem zdrowia opiekunów, poziomem wykształcenia, a także wysokością miesięcznych dochodów, kłopotami mieszkaniowymi, finansowymi, opiekuńczymi oraz problemami z integracją.