Górny Śląsk jest regionem, którego historia i skład etniczny nastręczają problemów interpretacyjnych. Dziś te problemy są teoretyczne, lecz w roku 1918 decyzje dotyczące jego losów musiały zostać podjęte natychmiast. Rozwiązanie zaproponowane w czasie Konferencji paryskiej przewidywało przeprowadzenie plebiscytu, w którym to ludność miała rozstrzygnąć o swych losach. W roku 1921 okazało się jednak, że owo remedium nie do końca spełniło oczekiwania, wtedy podniesiona została koncepcja Wolnego Regionu Śląsk. Choć nie miała ona większych konsekwencji politycznych, samo jej pojawienie się jest fenomenem wartym uwagi.

<p>Celem niniejszego artykułu jest zbadanie narzędzi ochrony grup mniejszościowych przed dyskryminacją w przestrzeni publicznej ze względu na pochodzenie etniczne lub narodowe. Jako przykład posłuży studium przypadku określenia „ukryta opcja niemiecka” i jego konsekwencje dla mniejszości niemieckiej i śląskiej grupy etnicznej. Pytanie badawcze zostało ujęte w następujący sposób: jak kształtują się instrumenty ochrony prawnej przed dyskryminującym językiem w przestrzeni publicznej w odniesieniu do grup niedominujących o różnym statusie prawnym? Struktura artykułu obejmuje wprowadzenie do problematyki mniejszości niemieckiej w Polsce oraz śląskiej grupy etnicznej, analizę aktów prawnych oraz kontekstu społeczno-politycznego funkcjonowania obu wymienionych grup w przestrzeni publicznej. Konkluzja artykułu wskazuje, że zarówno mniejszość niemiecka, jak i śląska grupa etniczna w przestrzeni publicznej podlegają różnorakim przejawom dyskryminacji, związanej przede wszystkim z ograniczaniem prawa do kultywowania i manifestowania swej tożsamości. Mimo to istniejące instrumenty prawne nie wystarczają, by zmienić ten stan rzeczy, co więcej – aktualne ich stosowanie jedynie go pogłębia.</p>

Ethnoregionalism in Europe is a phenomenon usually studied in the context of Western Europe. Still, in Central and Eastern Europe, there are some social and political movements that can be categorized as ethnoregionalist. The phenomenon started to play a role even before the Great War and in the interwar period, but was suppressed during the times of socialist regimes. It resurfaced immediately after 1989 during the times of transformation of political systems to fully democratic systems when problems of decentralization, authority, and division of power became openly discussed. In this article, I compare two such movements in the context of their political potential. The Moravian-Silesian movement in the Czech Republic and the Silesian movement in Poland have both similarities and differences, but the article mostly focuses on the evolution of these movements.

No abstract