Jednym z najważniejszych elementów społecznego trybu życia są zachowania prospołeczne, czyli działania, z których korzyści odnoszą inne osobniki. Do najbardziej interesujących podkategorii ryzykownych zachowań prospołecznych należą zachowania ratunkowe, czyli spieszenie z pomocą osobnikom, które znalazły się w niebezpiecznej sytuacji. W świecie zwierząt zachowania ratunkowe zostały po raz pierwszy opisane u mrówek legionistek z gatunku Eciton hamatum, a następnie badano je również u mrówek z wielu innych gatunków należących do podrodzin Formicinae, Myrmicinae, Ponerinae i Dolichoderinae. Badania te były prowadzone zarówno w terenie, jak i w warunkach laboratoryjnych i stosowano w nich szeroką gamę testów behawioralnych, podczas których potencjalne ratowniczki konfrontowano bądź z osobnikami o ograniczonej mobilności (unieruchomionymi w wyniku zasypania lub też uwięzionymi w sztucznym sidle), bądź też z mrówkami zaatakowanymi przez wrogów naturalnych, takich jak larwy mrówkolwa, pająki lub termity. W badaniach tych analizowano wpływ licznych czynników wpływających na gotowość mrówek do angażowania się w zachowania ratunkowe oraz na ujawniające się w tym kontekście wzorce behawioralne, w tym przede wszystkim tzw. precyzyjne zachowania ratunkowe stanowiące świadectwo nieoczekiwanie zaawansowanych możliwości poznawczych tych owadów. Do czynników tych należały wiek, specjalizacja behawioralna oraz oczekiwana dalsza długość trwania życia zarówno ofiar, jak i potencjalnych ratowniczek, a także przebyte doświadczenia, czynniki genetyczne oraz gatunek i specyfika jego ekologii. Sprawdzano też, czy ratowane są jedynie towarzyszki z własnej kolonii, czy również osobniki pochodzące z obcych kolonii własnego gatunku oraz z gatunków obcych. Podejmowano też próby identyfikacji sygnałów emitowanych przez ofiary w ramach tzw. wołania o pomoc. Zaobserwowano również, że niektóre mrówki otaczają opieką sanitarną towarzyszki zranione przez wrogów naturalnych lub też cierpiące wskutek infekcji i stwierdzono, że opieka taka może być korzystna zarówno dla osobników poszkodowanych, jak i dla ich zdrowych towarzyszek, gdyż uratowane osobniki mogą kontynuować pracę na rzecz kolonii, zaś kontakty z zakażonymi towarzyszkami mogą wywierać stymulujący wpływ na procesy odpornościowe zdrowych osobników i dzięki temu stanowić element profilaktyki przeciwdziałającej rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Niemniej jednak, skrócona oczekiwana dalsza długość trwania życia często idzie u mrówek w parze z tzw. wycofaniem społecznym, które może się wyrazić również w mniejszej gotowości do angażowania się w zachowania ratunkowe. Osobniki takie są również mniej chętnie ratowane przez towarzyszki. Zachowania ratunkowe opisywano i analizowano również u kręgowców: ptaków (dwa gatunki) i licznych ssaków (szczury, myszy, psy, mangusty, dziki, słonie, a także różne walenie i naczelne). Badania zachowań ratunkowych zwierząt rzucają istotne światło zarówno na ewolucję altruizmu i zachowań prospołecznych, jak i na zdolności poznawcze zwierząt i czynniki, które mogą je wspomagać lub osłabiać. Wyniki badań zachowań ratunkowych mrówek stanowią też świetną ilustrację tego, w jaki sposób badania porównawcze przyczyniają się do formułowania ogólnych zasad i prawidłowości ukazując pełniejszy obraz badanych zagadnień i pozwalając na wyciągnięcie wniosków o wyższym stopniu ogólności.
