Mound and Hillside Settlements Located in Karahöyük Mount (Akhisar) and its Territory Aydın ERÖN  Öz: Karahöyük Dağı Manisa ili, Akhisar ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır. Bereketli Akhisar Ovasının ortasında yer alan dağın çevresi erken dönemlerden başlayarak günümüze kadar iskan için tercih edilmiştir. Karahöyük Dağı ve çevresindeki arkeolojik kalıntı ve buluntuların tespit edilmesi amacıyla ekibimiz tarafından söz konusu alanda 2016-2018 yılları arasında bir yüzey araştırması çalışması gerçekleştirilmiştir. Söz konusu çalışmalar sırasında 9 adet höyük ve yamaç yerleşimi tespit edilmiştir. İncelenen höyüklerden dört tanesi daha önceden tespit edilmiş yerleşimlerdir. Çamaltı I, Çamaltı II, Kocanadas ve Koca Zeytin Tepe mevkilerinde yer alan yerleşimler ise ilk kez ekibimiz tarafından bulunmuştur. Araştırma sahası içerisinde kalan yerleşimlerin altı tanesi höyük, üç tanesi ise yamaç yerleşimi niteliğindedir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda dağın en çok güney bölümünün iskan için tercih edildiği anlaşılmıştır. Seramik buluntuları yerleşimlerin iskan gördükleri dönemlerin tespitinde oldukça önemlidir. Yapılan incelemeler sonucunda Moralılar Höyüğü ve Kocanadas mevkiinde yer alan höyükte Geç Neolitik-Erken Kalkolitik Çağ seramik buluntuları ile karşılamıştır. Seramikler Karahöyük Dağı çevresinde iskanın Geç Neolitik Çağda başladığını kanıtlamaktadır. Çalışma sahası içerisinde yer alan höyük ve yamaç yerleşimlerinin birçoğunda iskan Osmanlı Dönemine kadar devam etmiştir. Dönemsel olarak incelendiğinde höyük ve yamaç yerleşimlerinde Geç Demir Çağına (MÖ 5-4. yüzyıl) tarihlendirilen herhangi seramik parçası tespit edilememiştir. Bu durum Pers egemenliğinin baskıcı tutumu ile bağlantılı olmalıdır. Yapılan incelemeler sonuncunda Kocanadas Mevkiinde yer alan höyüğün GDÇ hariç bütün dönemlerde iskan gördüğü anlaşılmıştır.

No abstract

Antik Dönem'in önemli yerleşimleri arasında yer alan Thyateira antik kenti Manisa ili, Akhisar ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır. Thyateira antik kentindeki sistemli kazı çalışmaları son yıllarda Hastane Höyüğü alanında yoğunlaşmış durumdadır. Hastane Höyüğü'nü, Thyateira antik kentinin "erken dönem yerleşimi" olarak tanımlamamız yanlış olmayacaktır. Çalışma içerisinde incelenen Anadolu parsı heykel parçası da Hastane Höyüğü kazı çalışmaları sırasında bulunmuştur. Eser volkanik tüf taşından yapılmıştır. Volkanik tüf taşının özellikle MÖ 7.-6. yüzyıl arasında tercih edilen bir malzeme çeşidi olduğu bilinmektedir. Anadolu parsı bölgeye özgü türlerden bir tanesidir. Neolitik Çağ'dan başlayarak MÖ 6. yüzyıl sonuna kadar Anadolu parsına yani pantere ayrı bir saygı gösterildiği buluntulardan net olarak anlaşılmaktadır. Özellikle MÖ 7.-6. yüzyıl arasında buluntu sayısındaki artış çekicidir. Mimari parçalar, heykel buluntuları, seramikler, fildişi eserler ve sikkeler üzerinde Anadolu parsı betimlemeleri karşımıza çıkmaktadır. Hastane Höyüğü buluntusu eser bir tabaka buluntusu değildir. Geç Hellenistik Dönem tapınağının üzerindeki tahribat tabakası içerisinde ortaya çıkarılmıştır. Anadolu parsı heykel parçası benzer örnekler yardımıyla MÖ 6. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmiştir. Hastane Höyük alanının MÖ 7.-6. yüzyıllar arasında iskan gördüğü buluntu ve kalıntılar yardımıyla kanıtlanmıştır. 2015 yılı kazı çalışmaları sırasında İ-36/d plankaresinde Lydia kültürü ile bağlantılı duvar kalıntıları ile seramik buluntuları ortaya çıkarılmıştır. Söz konusu eserler Lydia kültürünün Hastane Höyüğü alanında varlığını kanıtlaması açısından oldukça önemlidir. Anadolu parsı heykel parçasının genel özellikleri dikkate alındığında Lydia tabakası ile aynı seviye içerisinde değerlendirilmesi mantıklı olacaktır. Bu durumda akla Anadolu parsı heykel parçasının hangi yapıya ait olduğu sorusu gelmektedir. Anadolu parsı örnekleri genel olarak değerlendirildiğinde eserlerin önemli bir bölümü tapınımla bağlantılı alanlarda bulunmuştur. Hastane Höyüğü buluntusunun da bir tapınak yapısı ile bağlantılı olma ihtimali oldukça yüksektir.

No abstract

Öz: Karahöyük Dağı, Manisa ili, Akhisar ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır. Oldukça stratejik bir noktada yer alan dağın çevresi erken dönemlerden itibaren iskan için tercih edilmiştir. 2016-2018 yılları arasında ekibimiz tarafından söz konusu dağ ve çevresindeki yerleşimleri tespit etmek amacıyla bir yüzey araştırması çalışması gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar sırasında dağın çevresinde yer alan eskiden "köy" günümüzde ise "mahalle" olarak adlandırılan yerleşimlere de gidilerek incelemelerde bulunulmuştur. Karahöyük Dağı'nın güneyinde Moralılar ve Rahmiye, batısında ise Kayalıoğlu mahalleleri bulunmaktadır. Söz konusu mahalleler içerisinde yapılan araştırmalarda devşirme malzeme olarak kullanılan çok sayıda mimari yapı parçası tespit edilmiştir. Mimari parçaların bir bölümü mahallelerin meydanlarına yakın alanlarda karşımıza çıkmaktadır. Mahalle meydanında yapılan çevre düzenlemeleri sırasında devşirme sütun gövdesi parçalarının bir düzen dahilinde alana yerleştirildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca evlerin bahçe girişleri yanında da mimari yapı parçalarına rastlanılmıştır. Moralılar, Rahmiye ve Kayalıoğlu mahallelerinde bulunan eserlerin büyük çoğunluğunu sütun gövdesi ve profilsiz mimari yapı parçaları oluşturmaktadır. Sütun başlıkları ve kaideleri de devşirme malzeme olarak kullanılmıştır. Mimari yapı parçaları genel olarak Roma Dönemi örneklerini hatırlatmaktadır. Bezemesiz parçalar çoğunluktadır. Yapılan incelemeler sonucunda en çok mermer ve dasit malzemenin tercih edildiği anlaşılmıştır. Traverten ve kireçtaşından yapılmış az sayıda eser bulunmuştur. Yüzey araştırması çalışması sırasında tespit edilen mimari yapı parçalarının mahallelerin yakınlarında yer alan höyüklerden getirilmiş olma ihtimali oldukça yüksektir.