Urja, Top 76-6, Theis) çeşidinin bazı tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulmuş, parseller sıra arası 70 cm, sıra üzeri 20 cm olacak şekilde beş sıralı olarak düzenlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; çeşitlerin ana sap çapları 22.53-28.83 mm, yeşil ot verimi dekara 10 633-16 172 kg arasında, yapraksız sap verimi dekara 9 117-13 413 kg arasında değişmiştir. Teknolojik özelliklerden, kuru madde oranı %19.1-26.1, özsu verimi, şeker verimi ve biyoetanol verimi sırasıyla 3 658-5 163 l da -1 , 394-928 kg da-1 ve 160-237 l da -1 arasında değişmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, tatlı sorgum çeşitlerinin farklı kullanılması amaçlandığında; yeşil ot verimi, özsu verimi, şeker verimi yönünden Urja, biyoetanol verimi bakımından ise M81 E çeşidi tavsiye edilen çeşitler olmuşlardır.

Bu çalışmada, Şanlıurfa ekolojik şartlarında 2. ürün olarak yetiştirilen tatlı sorgum (Sorghum Bicolor var. saccharatum (L.) Mohlenbr.) genotiplerinin saplarının özsuyu alındıktan sonraya geriye kalan küspesinden elde edilen peletlerin bazı fiziksel özellikleri saptanmıştır. Çalışmada, hasat edilen bitkilerin sapları sıkılarak suyu alındıktan sonra geriye kalan küspe kurutularak pelet yapılmıştır. Elde edilen peletlerde, pelet kalitesini etkileyen nem içeriği, dayanıklılık direnci, yığın yoğunluğu, parça yoğunluğu, sertlik ve nem alma direnci gibi fiziksel özellikler belirlenmiştir. Çalışmanın iki yıllık ortalama sonuçlarına göre, nem içeriğinin % 3.44-9.48, dayanıklılık direncinin % 94.6-98.9, yığın yoğunluğunun 488-724 kg m-3, parça yoğunluğunun 1039-1305 kg m-3 ve nem alma direncinin % 9.98-16.60 değerleri arasında değiştiği belirlenmiştir. Sertlik direnci ise, genotiplere göre farklılık göstermiş olup 2016 yılında ortalama 3770 N, 2017 yılında ise ortalama 1908 N olarak belirlenmiştir. Elde edilen verilere bakıldığında, tatlı sorgum küspesinden yapılan peletler, ortam koşullarından etkilenmeyen, taşınması ve depolaması kolay yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak değerlendirilebilir.

Bu çalışma ile 21 farklı tatlı sorgum (Sorghum bicolor var. saccharatum (L.) Mohlenbr.) genotipine ait sapların pelet olarak kullanılabilme potansiyellerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tarla denemeleri, Şanlıurfa İli’nde ikinci ürün koşullarında tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak 2016 ve 2017 yıllarında yürütülmüştür. Araştırmada, hasat edilen bitkilerin sapları sıkılarak özsuları alındıktan sonra geriye kalan bitki saplarında (posa) katı biyoyakıt (pelet) elde edilmiştir. Peletlerin ısıl değeri (cal/g), kül miktarı (%) ve baca gazı emisyon (O, CO, CO2 NO2, NOx ve SO2 ) değerleri belirlenmiştir. Araştırmada, genotiplere göre değişkenlik göstermekle birlikte elde edilen peletlerin ısıl değerlerinin 4228-4357 cal/g arasında, kül içeriklerinin % 3,41-4,63 arasında değiştiği ve standartlara uygun değerler elde edilmiştir. Baca gazı emisyon değerlerinden; O2 içeriğinin %13,1-17,4 arasında, CO2 içeriğinin %3,4-7,6 arasında, CO içeriğinin 287-1552 ppm arasında, NO içeriğinin 46-149 ppm arasında, NOX içeriğinin 48-156 ppm arasında olduğu tespit edilmiştir. SO2 içeriği, kullanılan baca gazı ölçüm cihazı ile ölçülemeyecek kadar az bulunmuştur. Sonuç olarak elde edilen veriler incelendiğinde, tatlı sorgum saplarından elde edilen peletlerin ısıl değeri ve kül miktarı standartlara uygun olduğu ve temiz, çevre dostu, kömüre alternatif bir yenilenebilir bir enerji kaynağı olabileceği belirlenmiştir. Araştırmanın iki yıllık ortalamalarına göre peletlerde yapılan analizler sonucunda, genotiplere göre değişmekle birlikte, ısıl değerin 4228 ile 4357 cal/g arasında, kül içeriği %3.41 ile 4.63 arasında değiştiği ve standartlara uygun olduğu görülmüştür. Baca gazı emisyon değerleri yönüyle, O2 içeriği %13.1-17.4 arasında, CO2 içeriği %3.4-7.6 arasında, CO içeriği 287-1552 ppm arasında, NO içeriği 46-149 ppm arasında, NOX içeriği 48-156 ppm arasında olup SO2 içeriği yok denecek kadar az bulunmuştur. Sonuç olarak elde edilen veriler incelendiğinde, tatlı sorgum saplarından elde edilen peletlerin ısıl değer ve kül oranı yönüyle standartlara uygun olduğu ve kömür yerine kullanılabilen, temiz, çevre dostu ve yenilenebilir bir enerji kaynağı olabileceği görülmüştür.

Alternative energy plants, which are not grown in our country but are thought to adapt to the ecological conditions of our country, are also included in the production pattern. In addition to being a sugar plant, it is aimed to use the sweet sorghum plant, which has a wide usage area as food, feed, fiber, energy, and biofuel, in the production of solid biofuel, and the remaining pulp after taking bioethanol and sap from the sap with high sugar content. Methods and Results: Six sweet sorghum varieties (Dale, M81-E, PHS 12-10, Urja, Top 76-6, Theis) were used in this study, which was carried out as a second crop in Şanlıurfa ecological conditions in 2016 and 2017. Pellets were produced from the sap of these varieties and their quality characteristics (heat value (kcal kg -1 ), moisture content (%), ash content (%), pellet durability resistance (%), moisture absorption resistance (%), pellet hardness (N)), elemental analysis values (%) and pellet bulk density (kg m -3 ) were examined. Conclusions: Solid biofuel (pellet) was produced from dehydrated sweet sorghum pulp without the need for any adhesive. In the pellets obtained in the study, the highest upper calorific value was obtained from Theis (4412-4364 kcal kg -1 ) variety, and the lowest upper calorific value was obtained from PHS 12-10 (4226 kcal kg -1 ) and Urja (4287 kcal kg -1 ) varieties. Significance and Impact of the Study:As a result of the study, it was determined that the pellets obtained from the stems of these varieties examined were in compliance with the standards. It has been observed that these pellets obtained from sweet sorghum stalks can be used as an alternative fuel wherever coal is used. Agricultural residues, which are abundant in our country and cause problems because they do not have the opportunity to use and evaluate regularly, can be turned into modern fuel, pellets, and both can be brought to the country's economy and a solution to environmental pollution can be found.