No abstract

Jesienią 1950 roku Jerzy Zawieyski zaczął szkicować dramat o żołnierzach Armii Krajowej sądzonych w Polsce Ludowej. Przerwał pracę po zanotowaniu konspektu i dwóch scen pierwszego aktu. W artykule przybliżona została problematyka utworu oraz historycznoliterackie i biograficzne konteksty, w jakich należy go sytuować. Refleksja nad niedokończoną sztuką przekłada się na opis mechanizmów hamujących rozwój krajowej literatury w okresie ofensywy doktryny socrealizmu. Kwestie cenzury i autocenzury odnoszone są do pisarza, który po 1949 roku funkcjonował jako literacki outsider, znacząco ograniczony w prawach do rozpowszechniania twórczości.

Opublikowana w 1937 roku Teoria listu Stefanii Skwarczyńskiej (1902–1988) wciąż pozostaje istotną płaszczyzną odniesienia dla współczesnych literaturoznawców i edytorów. Do przybliżenia mniej znanej, epistolarnej praktyki autorki tej monografii posłużył zespół 25 prywatnych listów z lat 1948–1968, których adresatem był Jerzy Zawieyski (1902–1969). Te pisemne kontakty  badaczki z dramaturgiem, prozaikiem i katolickim działaczem społeczno-politycznym zostały omówione w kilku aspektach. Poczynając od okoliczności nawiązania korespondencyjnego dialogu, przedstawiono zdynamizowane, biograficzne relacje łączące nadawczynię z odbiorcą listów, a rzutujące na poruszaną przez nich problematykę: tematy literackie (skoncentrowane wokół twórczości pisarza), religijną wrażliwość i społeczno-polityczne uwikłania katolików w komunistycznym państwie, pracę naukową oraz sprawy prywatne Skwarczyńskiej. Opisowi została poddana materialna i wizualna postać ineditów oraz specyfika ich kompozycji formalnej. Chronologiczne luki w materiałach źródłowych pokazano na tle różnic światopoglądowych, które dzieliły katolickich intelektualistów pozostających (jak Skwarczyńska) w zasięgu oddziaływania Stowarzyszenia PAX i  związanych (jak Zawieyski) ze środowiskiem „Tygodnika Powszechnego” i Kołem Posłów Znak. W zakończeniu wskazano zagadnienia współczesnej recepcji Teorii listu oraz związane z nimi – badawcze i edytorskie dylematy.

No abstract

No abstract