İsnad yalnızca hadis rivayetlerinin aktarım aracı değil aynı zamanda bilginin de tabakalar arasında veya aynı tabaka içerisinde aktarımını ifade eder. Bilginin bu şekildeki aktarımı yani sened kullanımı yatay ve dikey ağların oluşmasına sebep olur. Bu bağlamda isnad ağı dönemler ve bölgeler arasında bilginin dolaşımını ve sosyal ilişkileri takip etmek için önemli ipuçları sağlayabilir. Özellikle tabiîn döneminde çok yönlü âlim profili hâkim olduğundan bu isimlerin isnad ağları, hadis, tefsir, fıkıh vb. alanlarda daha geniş olacaktır. Bu bağlamda farklı alanlardaki rivayetlerin ve isnad ağlarının karşılaştırarak dönemin rivayet üslubunu tasvir etmeyi amaçladığımız çalışmamızda tabiin alimlerinden Katâde b. Diâme’nin rivayetleri ve isnad ağı kendisine isnad edilen eserlerde yer alan rivayetleri üzerinden tahrîc ve tahlil edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre hem otorite alanlarının genişliği hem de tâbiînin küçüklerinden olması sebebiyle isnad ağı, sahabeden üçüncü asra kadar uzanmakla birlikte tâbiîn tabakasında daha geniştir. İsnad ağı tefsir alanında yoğunlaşmaktadır. Rivayetleri tefsir ve fıkıh ilimleri özelinde incelendiğinde tefsire göre fıkhî rivayetlerinde daha fazla mürsel rivayetlere rastlanmaktadır. Bu rivayetler çoğunlukla hocası olan meşhur mürsil râvilere dayanmaktadır. Bölgeler arası dağılımına bakıldığında ise isnad ağının Basra ağırlıklı olmak üzere Irak, Şam ve Hicaz bölgelerine dağıldığı görülmektedir.

Makale, لَا يَحِلُّ / helal değildir” ifadesi ile başlayan rivayetler özelinde hadis metin kalıplarını konu edinir. Norm ifade eden bir lafızla (لَا يَحِلُّ) başlayan hadis metinleri incelenmiş ve metin öğeleri araştırılmıştır. 25 farklı konudaki hadis metinlerinde söz konusu ifadeye rastlanmıştır. “Helal değildir” kalıbında gelen hadislerin çoğunun benzer kalıpta geldiği, sadece yasaklanan eylemlerin değiştiği; şâhit ve mütâbîlerle karşılaştırıldığında ise bazı hadislerin “helal değildir” formunda gelmediği görülmektedir. Bu tür rivayetlerde mana aynı olmasına rağmen “helal değildir” formunda sahabe-tabiin tabakasında nakledilmiş olması muhtemeldir. Bu durum, rivayetten hüküm istinbat ederken önemlidir. O nedenle hüküm istinbatında manen rivayetin varlığından hareketle bu tür norm ifade eden lafızlarda sahâbe-tabiînin etkisi göz önünde bulundurulmalı ve lafza ek olarak kıyas gibi metotlarla hüküm ortaya konulmalıdır.

Hadith narration is an important touchstone in the formation of Islamic thought in general and the science of hadith in particular. Understanding the hadith transmission logic in the first two centuries will contribute to Islamic sciences and hadith. The subject of the study is the rumors about the marriage of a person with ihram. Its purpose is to deal with the logic of the first period of narration in the context of the effects and results of the narrators on the hadith transmission. There are contradictory narrations that the Maymuna (r.a.) and Hz. Prophet got married with and without ihram. The narrations of Ibn Abbas, which were determined from the sources, were authentic, Yazid b. The narrations of Esam and Abu Rafi' are hasen and weak. The reasons for the transmission of the rumors are the investigations and conflict on the subject. This situation was also reflected in the narration texts through the narrators. Words and emphases have come to the fore that the marriage is made with ihram on one side and without ihram on the other. Companions continued in the dimension of sects after the conflict at the subordinate level, and scholars generally used the arguments of the first period to prove their views.

İlk dönemde hadislerin rivayet edilme metotlarına dair veriler, bir taraftan hadis ilminin ve usûlünün anlaşılmasına katkı sunarken diğer taraftan genellemeci yargıların önüne geçer. Çalışma, rivayet metotlarından irsâlin sebeplerinden birisi olarak şöhret meselesini konu edinir. Araştırmada İbrahim en-Nehaî’nin (öl. 96/714) “Eğer ben hadisi doğrudan Abdullah b. Mes’ûd’dan nakletmişsem onu çok kişiden duymuşumdur” şeklindeki sözü bağlamında irsâl ile şöhret arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Öncelikle ilgili sözün tespiti yapılarak usûle etkisi ele alınmış sonrasında İbn Mes’ûd -Nehaî ilişkisi; ricâl, usûl, fıkıh, rivayet ve örnekler üzerinden test edilmiştir. Nihayetinde Nehaî’nin İbn Mes’ûd ashâbından çok kişiden duyduğunda irsâle başvurduğu, Nehaî’nin sözünün ise mürseli delil alanlar tarafından referans olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu durum, Hanefî ve bazı muhaddislerde Nehaî’nin mürsellerine karşı olumlu tavrın sebebi olarak görülmelidir.

The article focuses on the Ottoman period scholar Kara Halil Efendi (d. 1123/1711) and his gloss/hâşiya on Kürdî, who was a gloss/hâşiya on Nüzhe. Black Halil has a professor, bureaucrat and glosser personality. Kara Halil, who rose from professorship to qazasker, is an important character in terms of raising the Ottoman ilmiye class, showing his interests and goals. His gloss is; The transfer of the Egyptian scientific heritage (Nüzhe and Kürdî Haşiyesi) to the Ottoman Empire is important in terms of the nature of Ottoman era hadith writing and the Ottoman understanding of science. The study is based on the 17th-18th century, which constitutes a part of the history of hadith, by revealing the flow of science in Egypt-Istanbul, the writing style, language and content of the hadith method, specific to Kara Halil, who is a scholar in the field, and his work. It aims to give an idea about the 19th century Ottoman period. In this context, Kara Halil's life, scientific and bureaucratic personality will be discussed first, and then his work, Haşiye alâ Hâşiyet'l-Kürdî ala Şerhi Nuhbeti'l-Fiker, which he wrote about the hadith method.