<p>Proces starzenia się jest nieuniknionym zjawiskiem życiowym zarówno pod względem indywidualnym, jak i społecznym. Osoby starsze narażone są na pojawienie się poczucia samotności i osamotnienia. Samotność utożsamiana jest z brakiem relacji międzyludzkich lub ze znacznym ich ograniczeniem. Samotność prawie zawsze prowadzi do marginalizacji lub wykluczenia osób starszych, które jej doświadczają. W artykule przedstawiono wyniki badań jakościowych dotyczących samotności i poczucia osamotnienia w narracji osób w wieku późnej starości.</p>

Bernadeta Szczupał, Dignity, everyday life, support for seniors with disabilities, Interdisciplinary Contexts of Special Pedagogy, No. 22, Poznań 2018. Pp. 15–26. Adam Mickiewicz University Press. ISSN 2300-391X. DOI: https://doi.org/10.14746/ikps.2018.22.02 The process of ageing is an inevitable life phenomenon in both the individual and social aspects. With the growing life expectancy of humans, the way of living in the old age becomes a challenge in the context of respect for the dignity of the elderly. In this article, I present selected theoretical issues concerning the sense of dignity, everyday life and helplessness of elderly people with disabilities, which is unfortunately often associated with it. I also show the complexity of contemporary problems and expectations and the challenges faced by older people with disabilities.

Samostanowienie i integracja społeczno -zawodowa dorosłych osób z niepełnosprawnością na przykładzie zastosowania programu Centrum Wspierania Edukacji Zawodowej (PACE) w USA Wprowadzenie Każdy człowiek doświadcza codziennie wielu sytuacji wymagających od niego podejmowania autonomicznych decyzji. Poczucie sprawowania kontroli nad swoim życiem, decydowania o nim i możliwości osiągania swoich celów życiowych bez zbędnych nacisków zewnętrznych stanowi ważną wartość w życiu wszystkich osób, w tym także osób z niepełnosprawnością. Prawo do samostanowienia, do samodzielności i niezależności, do uznania podmiotowości osoby i poszanowania dokonywanych przez nią wyborów powinno być w pełni realizowane poprzez umożliwienie jej kierowania własnym zachowaniem i kształtowania relacji społecznych opartych na zasadzie wzajemności. Niestety, u osób z niepełnosprawnością można

The loneliness of young people with a disability as a problem of pedagogical.Loneliness is a complex and multidimensional phenomenon, defined on different plains. Loneliness can concern the man in every phase of his development, and depending on the period at which he will turn up, takes different forms. This article presents the definition and main concepts of loneliness as well as some aspects of the feeling of loneliness among young disabled people, their mental states that influence the process of shaping their identity and autonomy, as well as their relationships with the closest environment. The article mentions some foreign research on the feeling of loneliness among disabled people, it also presents some research on the feeling of loneliness occurring in specific interpersonal situations, which was selected from the Polish professional literature in the field of special pedagogy. Factor in the feeling of loneliness can be a child's illness or disability, dysfunctional family, a family history of pathological phenomena, parents addiction cause an increase in feelings of loneliness in all areas of a child -mainly in the emotional and social.Samotność młodzieży z niepełnosprawnością jako problem pedagogiczny. Samotność to złożone i wielowymiarowe zjawisko, definiowane na różnych płaszczy-znach. Samotność może dotyczyć człowieka w każdej fazie jego rozwoju, a w zależności od okresu, w którym się pojawi, przybiera odmienne formy. W artykule przedstawiono definicje i główne koncepcje samotności oraz aspekty poczucia samotności wśród młodzieży niepełnosprawnej, odczuwania przez nią stanów psychicznych mających wpływ na kształtowanie tożsamości i autonomii oraz relacje z najbliższym otoczeniem. Zasygnalizowano badania zagraniczne nad poczuciem samotności u osób niepełnosprawnych, zaprezentowano także wybrane badania dotyczące poczucia samotności w określonych sytuacjach interpersonalnych przedstawione w polskiej literaturze przedmiotu z zakresu pedagogiki http://dx

No abstract